คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับผู้พิพากษา
จำรูญ โปษยานนท์

ที่ดินมรดกปกครองลงมาด้วยกัน ผู้รับมรดกคนหนึ่งลอบไปประกาศรับมรดกแล้วโอนให้แก่บุคคลภายนอกโดยบุคคลภายนอกรับโอนไว้โดยไม่สุจริตผู้รับมรดกอีกคนหนึ่งฟ้องขอให้เพิกถอนการโอนได้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1300 แต่ทั้งนี้ไม่กระทบกระเทือนถึงการโอนระหว่างจำเลยทั้งสองเท่าที่สิทธิของจำเลยมีอยู่

ในกรณีที่ผู้รับมฤดกคน 1 อ้างว่าทรัพย์มฤดกเป็นทรัพย์ส่วนตัวของตน ผู้จัดการย่อมมีอำนาจฟ้องขอให้แสดงว่าเป็นทรัพย์มฤดกให้ โดยถือว่ามีข้อโต้แย้งตามวิธีพิจารณาความแพ่ง ม.55
ศาลตัดสินว่า ถ้าโจทก์ซึ่งเป็นผู้จัดการมฤดกยังไม่ได้ขายหรือแบ่งปันก็ให้จำเลยออกจากที่พิพาทดังนี้ย่อมตัดสินได้ไม่ขัดต่อกฎหมาย
โจทก์ซึ่งเป็นผู้จัดการมฤดกเคยให้ถ้อยคำไว้ในบันทึกที่อำเภอว่าทรัพย์รายพิพาทเป็นของส่วนตัวจำเลยเมื่อมีคดีก็นำสืบได้ว่าทรัพย์นั้นเป็นของผู้ตายได้ ไม่เป็นการฝ่าฝืนวิธีพิจารณาความแพ่งมาตรา 94 และไม่ผูกมัดศาลที่จะต้องฟังตามบรรทึกที่อำเภอ

ในกรณีที่ผู้รับมรดกคน หนึ่ง อ้างว่าทรัพย์มรดกเป็นทรัพย์ส่วนตัวของตน ผู้จัดการย่อมมีอำนาจฟ้องขอให้แสดงว่าเป็นทรัพย์มรดกได้ โดยถือว่ามีข้อโต้แย้งตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 55 ศาลตัดสินว่า ถ้าโจทก์ซึ่งเป็นผู้จัดการมรดกยังไม่ได้ขายหรือแบ่งปันมรดกก็ให้จำเลยซึ่งเป็นทายาทอยู่ในที่มรดกไปก่อน ถ้าโจทก์ขายหรือแบ่งปันก็ให้จำเลยออกจากที่พิพาท ดังนี้ย่อมตัดสินได้ไม่ขัดต่อกฎหมาย โจทก์ซึ่งเป็นผู้จัดการมรดกเคยให้ถ้อยคำไว้ในบันทึกที่อำเภอว่าทรัพย์รายพิพาทเป็นของส่วนตัวจำเลย เมื่อมีคดีก็นำสืบได้ว่าทรัพย์นั้นเป็นของผู้ตายได้ ไม่เป็นการฝ่าฝืนประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งมาตรา 94 และไม่ผูกมัดศาลที่จะต้องฟังตามบันทึกที่อำเภอ

ในข้อที่ว่าสามีหรือภรรยามีสินเดิมหรือไม่นั้น แม้จะได้ความว่าสินเดิมเป็นคนละชนิดกับที่โจทก์ระบุมาในฟ้องก็รับฟังได้ อ้างฎีกาที่ 886/2479 ถ้าจะหักสินสมรสใช้สินเดิม ข้อที่ว่าอะไรเป็นสินเดิมและมีราคาเท่าไรนั้นย่อมเป็นข้อสำคัญ

ในข้อที่ว่าสามีหรือภรรยามีสินเดิมหรือไม่นั้น แม้จะได้ความว่าสินเดิมเป็นคนละชนิดกับที่โจทก์ระบุมาในฟ้องก็รับฟังได้
อ้างฎีกาที่ 886/2479
ถ้าจะหักสินสมรสใช้สินเดิม ข้อที่ว่าอะไรเป็นสินเดิมและมีราคาเท่าไรนั้นย่อมเป็นข้อสำคัญ

กรณีที่ไม่ได้กำหนดค่าจ้างว่าความไว้ แล้วคู่ความขอให้ศาลเป็นผู้กะนั้นศาลอาจดูสำนวนเดิมและยกพฤติการณ์ต่างๆ ขึ้นประกอบการกำหนดค่าจ้างได้และกรณีเช่นนี้ไม่ถือว่าตั้งศาลเป็นอนุญาโตตุลาการ

ทำสัญญาขายฝากที่ดินก่อนใช้ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ จะสืบว่าเป็นการจำนำไม่ได้ ต้องห้ามตามมาตรา 94 แห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งโดยอาศัยมาตรา 3 แห่งพระราชบัญญัติให้ใช้ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 3 ฟ้องขอให้ไถ่ถอนที่ดินที่ขายฝาก คดีโจทก์ย่อมไม่มีประเด็นในเรื่องปกครองปรปักษ์ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 1382 ฟ้องขอไถ่ที่ดินที่ขายฝากถือว่าเป็นคดีไม่มีทุนทรัพย์ อ้างฎีกาที่ 483/2480

ทำสัญญาขายฝากที่ดินก่อนให้ประมวลแพ่ง ฯ จะสืบว่าเปนการจำนำไม่ได้ ต้องห้ามตามมาตรา 94 แห่งวิธีพิจารณาความแพ่งโดยอาศัยมาตรา 3 แห่ง พ.ร.บ.ให้ใช้ประมวลวิธีพิจารณาความแพ่ง ม.3
ฟ้องขอให้ไถ่ถอนที่ดินที่ขายฝากคดีโจทก์ย่อมไม่มีประเด็นในเรื่องปกครองปรปักษ์ตาม ป.ม.แพ่ง ม.1382
ฟ้องขอไถ่ที่ดินที่ขายฝากถือว่าเปนคดีไม่มีทุนทรัพย์
อ้างดีกาที่ 483/248+

การเช่าตึก 20 ห้องค่าเช่า 180 บาท ไม่อยู่ในข่ายควบคุมตามพระราชบัญญัติ การตีความในพระราชบัญญัติควบคุมค่าเช่าก็คงอยู่ในอำนาจศาล