คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับกฎหมาย
กฎหมายลักษณะอาญา ม. 28

ในคดีที่ฟ้องว่าจำเลยฆ่าคนโดยเจตนาและจับจำเลยได้พร้อมด้วยปืนและแมกกาซีนของกลาง เมื่อฟังว่าการกระทำของจำเลยเป็นการป้องกันชีวิตและทรัพย์พอสมควรแก่เหตุ ไม่ควรรับอาญาแล้ว ก็ไม่ควรริบของกลาง เพราะคดีไม่มีประเด็นว่าของกลางมีทะเบียนหรือไม่ โจทก์มิได้บรรยายความมาในฟ้อง

ในคดีที่ฟ้องว่าจำเลยฆ่าคนโดยเจตนาและจับจำเลยได้พร้อมด้วยปืนและแมกกาซีนของกลาง เมื่อฟังว่าการกระทำของจำเลยเป็นการป้องกันชีวิตและทรัพย์พอสมควรแก่เหตุ ไม่ควรรับอาญาแล้ว ก็ไม่ควรริบของกลาง เพราะคดีไม่มีประเด็นว่าของกลางมีทะเบียนหรือไม่ โจทก์มิได้บรรยายความมาในฟ้อง.

ข้อเท็จจริงได้ความว่าฝิ่นจำนวน 77,700 กรัม เจ้าพนักงานค้นได้ในบริเวณที่เกิดเหตุ แม้โจทก์จะฟ้องหาว่าจำเลยมีฝิ่นอีกจำนวนหนึ่งไม่ใช่จำนวนที่ค้นได้นี้ และจำเลยรับสารภาพว่าฝิ่นที่ฟ้องหาว่าจำเลยมีเป็นของจำเลย และไม่ได้ให้การถึงฝิ่น 77,700 กรัม ที่ค้นได้ว่าเป็นของใครก็ฟังได้ว่าฝิ่นที่ค้นได้และไม่ได้ฟ้องว่าเป็นของจำเลย เป็นของมีไว้โดยผิดกฎหมาย เพราะไม่ใช่ฝิ่นของรัฐบาลและถูกจับในที่เกิดเหตุ เนื่องจากจำเลยทำผิดกฎหมายฐานมีฝิ่นไม่ใช่ของรัฐบาลไว้ในครอบครอง แต่เมื่อโจทก์ขอริบฝิ่นจำนวนนี้มาด้วย ศาลก็มีอำนาจริบได้ (ประชุมใหญ่ ครั้งที่ 2/2500)

ในกรณีที่ศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์พิพากษายกฟ้องให้ริบช้างของจำเลยโดยฟังว่าช้างถูกนำเข้ามาจากประเทศพม่านั้น จำเลยจะฎีกาคัดค้านว่าช้างมิได้ถูกนำมาจากประเทศพม่าแต่เช่าผู้อื่นมาจากในเขตประเทศไทยไม่ได้ เพราะถือว่าจำเลยฎีกาค้านในข้อเท็จจริงต้องห้ามมิให้ฎีกาในเรื่องนี้

จำเลยถูกศาลลงโทษฐานมีอาวุธปืนไว้ในครอบครองโดยไม่ได้รับอนุญาต แต่คดีไม่ได้ความว่าปืนของกลางนั้นยังไม่เคยขึ้นทะเบียนเลย เช่นนี้ย่อมถือว่าไม่มีเหตุที่ศาลจะต้องริบปืนนั้น

จำเลยถูกศาลลงโทษฐานมีอาวุธปืนไว้ในครอบครองโดยไม่ได้รับอนุญาต แต่คดีไม่ได้ความว่าปืนของกลางนั้นยังไม่เคยขึ้นทะเบียนเลย เช่นนี้ย่อมถือว่าไม่มีเหตุที่ศาลจะต้องริบปืนนั้น

ฟ้องโจทก์กล่าวหาว่าจำเลยมีปืนแก๊บ 1 กระบอกไว้ในความครอบครองโดยมิได้รับอนุญาตประการเดียว เห็นได้ว่าเป็นความผิด เพราะมิได้รับอนุญาตเท่านั้น ฉะนั้นศาลจะสั่งริบปืนกระบอกนั้นหาได้ไม่

ฟ้องโจทก์กล่าวหาว่าจำเลยมีปืนแก๊บ 1 กระบอกไว้ในความครอบครองโดยมิได้รับอนุญาตประการเดียว เห็นได้ว่าเป็นความผิด เพราะมิได้รับอนุญาตเท่านั้น ฉะนั้นศาลจะสั่งริบปืนกระบอกนั้นหาได้ไม่

ปืนเป็นศาตราวุธร้ายแรงสามารถทำให้ถึงตายหรือบาดเจ็บสาหัสได้ง่าย กฎหมายจึงห้ามมิให้ผู้ใดมีไว้ในครอบครองเว้นแต่จะได้รับอนุญาตและกำหนดให้ปืนทุกกระบอกต้องมีเครื่องหมายประจำปืน
เมื่อจำเลยมีปืนไว้ไม่ได้รับอนุญาตและไม่มีเครื่องหมายประจำอาวุธปืนก็มีความผิด ศาลมีอำนาจริบได้ตามกฎหมายลักษณะอาญา มาตรา28 อันเป็นแม่บทสำหรับการริบทรัพย์ซึ่งใช้ได้ทั่วไปในสรรพคดีตาม มาตรา11 เพราะพระราชบัญญัติอาวุธปืน ฯลฯ พ.ศ.2490 ก็มิได้มีบัญญัติไว้เป็นอย่างอื่น และการที่ พระราชบัญญัติอาวุธปืน พ.ศ.2490 มิได้บัญญัติเรื่องริบไว้ผิดกับ พระราชบัญญัติอาวุธปืน ฯลฯ พ.ศ.2477นั้นก็ไม่กระทบกระเทือนถึงหลักใหญ่ในข้อกฎหมายอันเกี่ยวแก่การริบทรัพย์ตาม กฎหมายลักษณะอาญา ประการใดเลย
(ประชุมใหญ่ ครั้งที่ 13/2498)

โจทก์ฟ้องหาว่าจำเลยมีอาวุธปืนไม่มีทะเบียนไว้ในความครอบครอง และขอให้ศาลสั่งคืนของกลางแก่เจ้าของ ศาลจะสั่งคืนตามคำขอไม่ได้ เพราะปืนของกลางไม่มีทะเบียน ใครครอบครองย่อมมีความผิด การสั่งคืนแก่เจ้าของย่อมเป็นการขัดต่อกฎหมายในตัวและศาลจะสั่งริบก็มิได้ เพราะโจทก์มิได้ขอไว้เป็นการเกินคำขอ