คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับกฎหมาย
กฎหมายลักษณะเบ็ดเสร็จ บทที่ 42

ที่ดินสวนมะพร้าว ซึ่งเป็นที่ดินไม่มีหนังสือสำคัญสำหรับที่อันเจ้าของมีสิทธิตามกฎหมายลักษณะเบ็ดเสร็จบทที่ 42นั้นละทิ้งไปเสียช้านานถึง 9 ปี 10 ปี จึงจะขาดสิทธิ์

ที่บ้านที่สวนไม่มีหนังสือสำคัญนั้นจะต้องละทิ้งเป็นเวลานาน9-10 ปี จึงจะขาดสิทธิตามกฎหมายลักษณะเบ็ดเสร็จบทที่ 42(อ้างฎีกาที่ 5/2495)
ซื้อที่ดินมือเปล่าจากผู้ที่ไม่ใช่เจ้าของ ครอบครองมาเจ้าของรู้ว่าถูกแย่งครอบครองแล้ว ไม่ฟ้องใน 1 ปีขาดอายุความ

ที่ดินบ้านมือเปล่านั้นเมื่อทางพิจารณาไม่มีฝ่ายใดนำสืบว่า ที่บ้านนั้น เจ้าของได้มีสิทธิในที่ดินตามกฎหมายลักษณะเบ็ดเสร็จ บทที่ 42 มาแล้ว ก็ต้องถือว่าเจ้าของมีสิทธิครอบครองมือเปล่าธรรมดาเช่นเดียวกับที่นามือเปล่า เท่านั้น (อ้างฎีกาที่ 5/2495)
ขายที่บ้านมือเปล่า โดยทำหนังสือสัญญากันเอง แล้วมอบที่ดินให้ผู้ซื้อครอบครองแล้ว อันถือได้ว่าผู้ขายได้มีเจตนาสละการครอบครองให้เขาแล้ว ผู้ขายย่อมไม่มีสิทธิฟ้องเรียกที่ดินนั้นคืน

ยกที่นาที่สวนให้แก่กัน แม้จะไม่ได้จดทะเบียนต่อเจ้าพนักงานแต่ผู้รับได้เข้าครอบครองเป็นเจ้าของติดต่อกันตลอดมาเป็นเวลา6 ปีเศษแล้ว ผู้รับย่อมได้สิทธิครอบครองเจ้าของเดิมหรือทายาทของเจ้าของเดิมไม่มีสิทธิจะฟ้องเรียกคืนได้เมื่อที่นาที่สวนนั้นเป็นที่ยังไม่มีหนังสือสำคัญ และไม่ปรากฏว่าได้มาแต่เมื่อไร

ที่สวนมือเปล่า ไม่มีหนังสือสำคัญนั้น เมื่อทางพิจารณาไม่มีฝ่ายใดนำสืบว่าที่สวนรายนี้เจ้าของได้มีพิทธิในที่ดินตาม กฎหมายลักษณะเบ็ดเสร็จบทที่ 42 มาแล้ว ก็ต้องถือว่าเจ้าของมีสิทธิครอบครองมือเปล่าตามธรรมดาเช่นเดียวกับที่นาเท่านั้น (อ้างฎีกาที่ 882/2494)
ยกที่สวนมือเปล่าให้แก่กัน แม้จะทำไม่ถูกแบบตามกฎหมายก็ตามก็ยังถือได้ว่าผู้ให้ได้มีเจตนาสละการครอบครองให้เป็นของผู้รับ เมื่อผู้รับได้เข้าครอบครองที่สวนนั้นตามที่ผู้ให้มีเจตนาสละให้ ผู้รับจึงได้สิทธิครอบครองที่สวนนั้น

ผู้ใดจะอ้างว่าตนมีสิทธิในที่ดินตามกฎหมายลักษณะเบ็ดเสร็จ บทที่ 42 ผู้นั้นจะต้องพิสูจน์ให้ได้ความชัดเจนว่าที่ดินนั้นเป็นที่บ้านที่สวนตามความหมายแห่งกฎหมายบทนั้น สักแต่ว่าคำเรียกว่าเป็นสวนคำเดียว หาทำให้ผู้นั้นมีสิทธิในที่มือเปล่า(ที่เรียกว่าสวนนั้น)ดีกว่าที่ไร่ที่นาไม่
โจทก์กล่าวในฟ้องว่า ที่พิพาทอยู่ในตำบลหนึ่งอำเภอหนึ่งแต่นำสืบว่าอยู่อีกตำบล และอีกอำเภอหนึ่ง ดังนี้เมื่อปรากฏว่าโจทก์จำเลยต่างแถลงรับแผนที่พิพาทกันแล้วว่าถูกต้อง จึงไม่มีทางที่จะสงสัยว่าพิพาทกันในที่ดินแปลงอื่น จึงไม่ใช่เป็นเรื่องนอกฟ้องนอกประเด็น

กล่าวในฟ้องว่าได้ที่พิพาทมาโดยทางก่อสร้างแต่นำสืบว่าพ่อตายกให้เช่นนี้เมื่อความจริงปรากฏว่าโจทก์ได้ครอบครองที่มาโดยเจตนาถือสิทธิเป็นเจ้าของเป็นเวลาติดต่อกันกว่าสิบปีแล้วโจทก์ย่อมได้กรรมสิทธิ์ตาม ม. 1382 ไม่เรียกว่าโจทก์สืบไม่สมฟ้องหรือสืบ++ยกฟ้อง

ที่ดินมือเปล่าซึ่งมีสภาพเป็นที่สวนนั้น แม้ผู้ที่บุกรุกเข้ามาแย่งการครอบครองอยู่ 5 ปี ผู้เป็นเจ้าของก็มีสิทธิฟ้องขับไล่ได้

ตามรายงานการพิจารณาของศาลที่จดไว้ เมื่อคู่ความรับกันในประเด็นใดแล้วก็เป็นอันฟังได้ไม่ต้องสืบพะยานอีก เป็นคำรับที่ผูกมัดคู่ความ
ที่ดินสวนมะพร้าวซึ่งไม่มีหนังสือสำคัญสำหรับที่ดินแต่อย่างใดเลยนั้น มีผู้บุกรุกเข้ามาครอบครองเพียง 4 - 5 ปี เจ้าขอเดิมยังไม่ขาดกรรมสิทธิ ฟ้องขับไล่ผู้บุกรุกได้
ที่ดินมือเปล่าซึ่งเป็นที่บ้านที่สวน ถ้าผู้ครอบครองโดยปรปักษ์ได้ครอบครองมาถึง 10 ปีแล้วก็ได้กรรมสิทธิเป็นเจ้าของ

การใช้กฎหมายเก๊ากับกฎหมายใหม่บังคับคดีสมัยก่อนใช้ประมวลแพ่ง ฯ บรรพ 4 ถือว่าที่ดินเป็นของพระเจ้าอยู่หัวหากให้ราษฎรซึ่งเป็นข้าแผ่นดินอยู่ ยิ่งเป็นชนิดสาธารณสมบัติของแผ่นดินแล้วไม่มีเอกชนถือเป็นเอกสิทธิได้โดยพละการกรณีที่เข้าปกครองที่ดินอันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินมาก่อนใช้ประมวลแพ่ง ฯ บรรพ 4 นั้นศาลยกประมวลแพ่ง ฯ ม.1304-1036-1309 มาบังคับคดีได้เพราะมาตราเหล่านี้มีที่มาโดยนัยแห่งกฎหมายเดิมที่ดินอันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินนั้นราษฎรจะยกการครอบครองขึ้นต่อรัฐบาลไม่ได้ ประมวลแพ่ง ฯ ม.1382 ใช้ยันได้ระวางเอกชนกันเองฎีกาอุทธรณ์ ปัญหากฎหมาย