คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับกฎหมาย
พ.ร.บ.ให้ใช้ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง พ.ศ.2477 ม. 3

ข้อที่โจทก์ฟ้องว่าได้ครอบครองที่พิพาทเป็นส่วนสัดเมื่อศาลมิได้ยกขึ้นเป็นประเด็นข้อพิพาท และคู่ความมิได้โต้แย้งย่อมเป็นอันระงับไม่มีข้อพิพาท.
คดีแพ่งระหว่างอิสลามศาสนิกในเขตจังหวัดนราธิวาส. ใช้กฎหมายอิสลามบังคับเฉพาะแต่กฎหมายอิสลามว่าด้วยครอบครัวและมรดกซึ่งใช้บังคับแทนบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์.
การพิจารณาคดีในศาลชั้นต้นซึ่งต้องให้ดะโต๊ะยุติธรรมหนึ่งนายนั่งพิจารณาพร้อมด้วยผู้พิพากษา และดะโต๊ะยุติธรรมมีอำนาจหน้าที่ในการวินิจฉัยชี้ขาดข้อกฎหมายอิสลามและลงลายมือชื่อในคำพิพากษาด้วยนั้น. หมายถึงเฉพาะลงลายมือชื่อในคำพิพากษาที่พิพากษาตามคำวินิจฉัยชี้ขาดข้อกฎหมายอิสลาม.
คดีมีประเด็นข้อพิพาททั้งที่เกี่ยวกับข้อกฎหมายอิสลามและไม่เกี่ยวปะปนกัน. เมื่อศาลชั้นต้นพิจารณาพิพากษามาโดยไม่มีดะโต๊ะยุติธรรมร่วม. ย่อมไม่ชอบเฉพาะแต่ข้อพิพาทที่ต้องใช้กฎหมายอิสลามว่าด้วยครอบครัวและมรดกเท่านั้น. ศาลอุทธรณ์ชอบที่จะวินิจฉัยประเด็นข้อพิพาทอื่น. ซึ่งมิใช่ข้อกฎหมายอิสลาม. เพราะกระบวนพิจารณาและคำพิพากษาของศาลชั้นต้นในประเด็นข้ออื่นหาเสื่อมเสียไม่. ต่อเมื่อศาลอุทธรณ์วินิจฉัยประเด็นข้ออื่นแล้วคดียังไม่ยุติ. ยังมีประเด็นที่จะต้องวินิจฉัยตามกฎหมายอิสลามต่อไป. จึงจำเป็นที่การพิจารณาพิพากษาคดีของศาลชั้นต้นในประเด็นดังกล่าวต้องดำเนินตามพระราชบัญญัติว่าด้วยการใช้กฎหมายอิสลามฯ.
เมื่อศาลอุทธรณ์ด่วนยกคำพิพากษาศาลชั้นต้นโดยไม่วินิจฉัยประเด็นข้ออื่นซึ่งไม่เกี่ยวกับกฎหมายอิสลามว่าด้วยครอบครัวและมรดก. ศาลฎีกาย่อมพิพากษายกคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ ให้ศาลอุทธรณ์พิจารณาพิพากษาคดีใหม่ตามแนวข้อวินิจฉัยของศาลฎีกา.

ทำสัญญาขายฝากที่ดินก่อนให้ประมวลแพ่ง ฯ จะสืบว่าเปนการจำนำไม่ได้ ต้องห้ามตามมาตรา 94 แห่งวิธีพิจารณาความแพ่งโดยอาศัยมาตรา 3 แห่ง พ.ร.บ.ให้ใช้ประมวลวิธีพิจารณาความแพ่ง ม.3
ฟ้องขอให้ไถ่ถอนที่ดินที่ขายฝากคดีโจทก์ย่อมไม่มีประเด็นในเรื่องปกครองปรปักษ์ตาม ป.ม.แพ่ง ม.1382
ฟ้องขอไถ่ที่ดินที่ขายฝากถือว่าเปนคดีไม่มีทุนทรัพย์
อ้างดีกาที่ 483/248+

คดีที่ศาลอุทธรณ์พิพากษายืนตามศาลไม่อนุญาตให้จำเลยว่าความอย่างคนอนาถาจำเลยจะฎีกาในข้อเท็จจริงไม่ได้

ศาลเดิมสั่งเรื่องอนาถาก่อนใช้ประมวลวิธีพิจารณาความแพ่ง คำสั่งนั้นไม่เป็นที่สุดอุทธรณ์ฎีกาได้ไม่ต้องนำปัญหาเรื่องค้างชำระมาบังคับที่จะเป็นที่สุดต้องเป็นคำสั่ง ตาม ม.156 ประมวลวิธีพิจารณาแพ่งนั้นเอง การไต่สวนอนาถาศาลต้องไต่สวนถึงข้อมูลคดีแลข้อยากจนและในการไต่สวนนั้นศาลต้องยอมให้จำเลยนำพะยานมาสืบได้