คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับผู้พิพากษา
ปรีชาวินิจฉัย

นายอำเภอมีอำนาจตรวจแก้ร่างรายงานการประชุมกำนันผู้ใหญ่บ้านที่เสมียนจดรายงานการประชุมนั้นได้ ไม่มีความผิดฐานปลอมหนังสือ

นายอำเภอมีอำนาจตรวจแก้ร่างรายงานการประชุมกำนันผู้ใหญ่บ้านที่เสมียนจดรายงานการประชุมนั้นได้ ไม่มีความผิดฐานปลอมหนังสือ.

ข้อเท็จจริงได้ความว่า บิดาโจทก์ได้มอบที่พิพาท ซึ่งเป็นที่มือเปล่าให้จำเลยทำต่างดอกเบี้ย บิดาโจทก์ตายแล้วนางแย้มขายที่พิพาทให้จำเลย จำเลยครอบครองอย่างเป็นเจ้าของมา 4 ปี โจทก์ยังเถียงอยู่ว่า นางแย้มไม่ใช่ภรรยาโดยชอบด้วยกฎหมายของบิดาโจทก์ และยังเถียงอยู่ว่า ที่พิพาทเป็นของโจทก์มาแต่เดิม ได้ความเพียงนี้ยังไม่เพียงพอที่จะชี้ว่าจำเลยได้สิทธิครอบครอง โจทก์ไม่มีอำนาจฟ้องเรียกคืน
บิดาโจทก์มอบให้จำเลยยึดถือที่นาทำต่างดอกเบี้ย จำเลยจะเปลี่ยนลักษณะแห่งการยึดถือได้ก็แต่โดยมีกรณีอย่างใดอย่างหนึ่งตามมาตรา 1381 ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์

ข้อเท็จจริงได้ความว่า บิดาโจทก์ได้มอบที่พิพาท ซึ่งเป็นที่มือเปล่าให้จำเลยทำต่างดอกเบี้ย บิดาโจทก์ตายแล้วนางแย้มขายที่พิพาทให้จำเลย จำเลยครอบครองอย่างเป็นเจ้าของมา 4 ปี โจทก์ยังเถียงอยู่ว่า นางแย้มไม่ใช่ภรรยาโดยชอบด้วยกฎหมายของบิดาโจทก์ และยังเถียงอยู่ว่า ที่พิพาทเป็นของโจทก์มาแต่เดิม ได้ความเพียงนี้ยังไม่เพียงพอที่จะชี้ว่าจำเลยได้สิทธิครอบครอง โจทก์ไม่มีอำนาจฟ้องเรียกคืน
บิดาโจทก์มอบให้จำเลยยึดถือที่นาทำต่างดอกเบี้ย จำเลยจะเปลี่ยนลักษณะแห่งการยึดถือได้ก็แต่โดยมีกรณีอย่างใดอย่างหนึ่งตามมาตรา 1381 ป.ม.แพ่ง ฯ.

โจทก์ยื่นฎีกาก่อนจำเลยฟังคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ ศาลฎีกาจะรับฎีกาโจทก์ไว้พิจารณาไม่ได้ เพราะได้ยื่นก่อนที่มีสิทธิจะฎีกาได้.
(อ้างฎีกาที่ 218/2491)

โจทก์ฟ้องว่าโจทก์จำเลยเป็นหุ้นส่วนกันตกลงเลิกหุ้นส่วนและคิดบัญชีแล้ว ขอให้จำเลยจ่ายเงินค่าหุ้นและกำไรให้โจทก์ จำเลยให้การว่า หุ้นส่วนยังไม่ได้เลิกกันดังนี้ จำเลยจะยกข้อต่อสู้ขึ้นกล่าวอ้างในชั้นฎีกาว่าการตกลงนั้นไม่สมบูรณ์ เพราะหุ้นส่วนไม่ได้มาประชุมพร้อมกันหมดไม่ได้เพราะมิได้ยกข้อนี้ขึ้นต่อสู้ไว้ในศาลชั้นต้น

โจทก์ฟ้องว่าโจทก์จำเลยเป็นหุ้นส่วนกันตกลงเลิกหุ้นส่วนและคิดบัญชีแล้ว ขอให้จำเลยจ่ายเงินค่าหุ้นและกำไรให้โจทก์ จำเลยให้การว่า หุ้นส่วนยังไม่ได้เลิกกัน ดังนี้ จำเลยจะยกข้อต่อสู้ขึ้นกล่าวอ้างในชั้นฎีกาว่า การตกลงนั้นไม่สมบูรณ์ เพราะหุ้นส่วนไม่ได้มาประชุมพร้อมกันหมดไม่ได้ เพราะมิได้ยกข้อนี้ขึ้นต่อสู้ไว้ในศาลชั้นต้น.

ความผิดฐานพยายามที่ได้บัญญัติไว้ในภาค 1 แห่ง ก.ม.ลักษณะอาญา ย่อมนำมาใช้ใน พ.ร.บ.สำรวจและห้ามกักกันข้าวได้
ปรากฎตามคำพะยานโจทก์ว่า จำเลยซื้อข้าวในอำเภอบางเลนเพียงเกวียนเดียว อีก 25 เกวียนจำเลยแสดงไม่ได้ว่าซื้อมาจากที่ใด แต่ปรากฎว่าเจ้าพนักงานจับข้าวทั้ง 26 เกวียนได้ในอำเภอบางเลน กำลังจะเอาออกนอกเขตต์อำเภอบางเลน การที่ศาลพิพากษาว่า จำเลยนำข้าว 26 เกวียนออกนอกเขตต์ จึงไม่ใช่การวินิจฉัยคำพะยานหลักฐานนอกสำนวน
จำเลยนำข้าวออกนอกเขตต์อีก 8 เส้นจะพ้นเขตต์อำเภอบางเลน ถ้าหากเจ้าพนักงานไม่จับจำเลยได้เสียก่อน จำเลยก็นำข้าวออกไปได้สำเร็จการกระทำของจำเลยผ่านคั่นตระเตรียมการเข้าคั่นพยายามแล้ว.

ความผิดฐานพยายามที่ได้บัญญัติไว้ในภาค 1 แห่งกฎหมายลักษณะอาญา ย่อมนำมาใช้ในพ.ร.บ.สำรวจและห้ามกักกันข้าวได้
ปรากฏตามคำพยานโจทก์ว่า จำเลยซื้อข้าวในอำเภอบางเลนเพียงเกวียนเดียว อีก 25 เกวียนจำเลยแสดงไม่ได้ว่าซื้อมาจากที่ใด แต่ปรากฏว่าเจ้าพนักงานจับข้าวทั้ง 26 เกวียนได้ในอำเภอบางเลน กำลังจะเอาออกนอกเขตอำเภอบางเลน การที่ศาลพิพากษาว่า จำเลยนำข้าว 26 เกวียนออกนอกเขต จึงไม่ใช่การวินิจฉัยคำพยานหลักฐานนอกสำนวน
จำเลยนำข้าวออกนอกเขตอีก 8 เส้นจะพ้นเขตอำเภอบางเลนถ้าหากเจ้าพนักงานไม่จับจำเลยได้เสียก่อน จำเลยก็นำข้าวออกไปได้สำเร็จการกระทำของจำเลยผ่านขั้นตระเตรียมการเข้าขั้นพยายามแล้ว

ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 145 คำพิพากษาของศาลย่อมผูกพันคู่ความจนคำพิพากษานั้นจะได้ถูกเปลี่ยนแปลงไปแก้ไข กลับหรืองดเสีย ถ้าหากมี การแก้ไขเปลี่ยนแปลงกลับหรืองดเสียนี้ตามปกติเป็นอำนาจของศาลสูงขึ้นไป คือศาลอุทธรณ์ หรือศาลฎีกา แล้วแต่กรณี ศาลชั้นต้นจะเพิกถอนคำพิพากษาของตัวเองหาได้ไม่
เดิมจำเลยฟ้องขับไล่โจทก์ในคดีนี้ออกจากที่เช่า โจทก์ต่อสู้ในคดีเดิมนั้นว่ามติของคณะกรรมการควบคุมค่าเช่าใช้ไม่ได้ ศาลชั้นต้นไม่ยอมให้โจทก์สืบในข้อนี้ พิพากษาขับไล่โจทก์ โจทก์อุทธรณ์ขอให้ทุเลาการบังคับ และให้รอการพิจารณาไว้ก่อนโดยโจทก์ได้ยื่นฟ้องทำลายมติคณะกรรมการแล้ว แต่โจทก์ยื่นอุทธรณ์เกินกำหนด ศาลจึงไม่รับอุทธรณ์
คดีนั้นถึงที่สุด ต่อมาศาลพิพากษาให้ทำลายมติคณะกรรมการโจทก์จึงมาฟ้องคดีนี้ขอให้ทำลายคำพิพากษาในคดีเดิมที่ขับไล่โจทก์นั้นเสียดังนี้ โจทก์ย่อมฟ้องไม่ได้เพราะต้องห้ามตามมาตรา 144 ประกอบกับมาตรา 145 และ 148 ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง