คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับกฎหมาย
กฎหมายลักษณะอาญา ม. 11

ความผิดฐานมีฝิ่น มูลฝิ่น เสพย์ฝิ่นนอกร้าน ตาม พ.ร.บ.ฝิ่นที่บัญญัติให้ลงโทษผู้กระทำผิด จำคุกและปรับนั้น เมื่อศาลพิพากษาลงโทษจำคุกจำเลยแล้ว จะยกโทษปรับเสียก็ได้ตาม ก.ม.ลักษณะอาญามาตรา 23

ตามบทบัญญัติในมาตรา 11 แห่งกฎหมายลักษณะอาญา ศาลจะยกมาตรา 23 แห่งกฎหมายนี้มาใช้ได้เฉพาะในกรณีที่กฎหมายนั้นๆ มิได้บัญญัติไว้เป็นอย่างอื่น แต่ในกรณีเรื่องการกระทำผิดต่อพระราชบัญญัติฝิ่นนั้น มาตรา 68(1) แห่งพระราชบัญญัติฝิ่น พ.ศ.2472 บัญญัติถึงวิธีเพิ่มโทษผู้กระทำผิดต่อพระราชบัญญัติฝิ่นโดยเฉพาะเป็นพิเศษบังคับให้ศาลลงโทษทั้งปรับทั้งจำ จึงจะนำกฎหมายลักษณะอาญา มาตรา 23 มาใช้ในกรณีเช่นนี้ไม่ได้

ฟ้องคดีอาญานั้น กฎหมายบังคับให้อ้างมาตราในกฎหมายซึ่งบัญญัติว่า การกระทำเช่นนั้นเป็นความผิดเท่านั้น หาได้บัญญัติให้อ้างบทมาตราที่บัญญัติให้ริบของกลางด้วยไม่ ฉะนั้นแม้จะไม่ได้อ้างมา ศาลก็มีอำนาจริบได้ในเมื่อโจทก์มีคำขอไว้แล้ว
พ.ร.บ.มาตราชั่วตวงวัดได้มีบทบัญญัติในเรื่องการริบและการยึดไว้แล้ว ดังจะเห็นได้ตามมาตรา 24 และ 38 ย่อมเห็นเจตนารมย์ของ พ.ร.บ.นี้ได้ว่า ไม่ประสงค์ที่จะให้นำมาตรา 27,28 แห่งก.ม.ลักษระอาญามาใช้บังคับแก่กระทำผิดใด ๆ ตาม พ.ร.บ.นี้อีกในเมื่อการกระทำนั้น ๆ ไม่เป็นผิดตาม ก.ม.ลักษระอาญาด้วย
ในกรณีที่จำเลยมีเครื่องชั่งที่ไม่มีตราเครื่องหมายของเจ้าพนักงานไว้ในความครอบครองเพื่อใช้ในพาณิชกิจต่อเนื่องกับผู้อื่น และยังได้ใช้เครื่องชั่งเนื้อสุกรขายแก่ประชาชนอีกนั้น เมื่อศาลพิพากษาลงโทษปับจำเลยตาม พ.ร.บ.ชั่งตวงวัด 2466 มาตรา 31 แล้ว ยังสั่งให้โจทก์ส่งของกลางไปให้เจ้าพนักงานตาม พ.ร.บ. 31 แล้ว ยังสั่งให้โจทก์ส่งของกลางไปให้เจ้าพนักงานตาม พ.ร.บ.มาตราชั่งตวงวัด 2466 มาตรา 24 ดำริว่า ควรจะจัดการกับเครื่องชั่งของกลางสถานใด แทนการสั่งยึดตามมาตรา 38 ได้

ฟ้องคดีอาญานั้น กฎหมายบังคับให้อ้างมาตราในกฎหมายซึ่งบัญญัติว่า การกระทำเช่นนั้นเป็นความผิดเท่านั้น หาได้บัญญัติให้อ้างบทมาตราที่บัญญัติให้ริบของกลางด้วยไม่ฉะนั้นแม้จะไม่ได้อ้างมา ศาลก็มีอำนาจริบได้ในเมื่อโจทก์มีคำขอไว้แล้ว
พระราชบัญญัติมาตราชั่ง ตวง วัดได้มีบทบัญญัติในเรื่องการริบและการยึดไว้แล้ว ดังจะเห็นได้ตามมาตรา 24 และ 38 ย่อมเห็นเจตนารมย์ของพระราชบัญญัตินี้ได้ว่า ไม่ประสงค์ที่จะให้นำมาตรา 27,28 แห่งกฎหมายลักษณะอาญามาใช้บังคับแก่กระทำผิดใดๆ ตาม พระราชบัญญัตินี้อีกในเมื่อการกระทำนั้นๆ ไม่เป็นผิดตามกฎหมายลักษณะอาญาด้วย
ในกรณีที่จำเลยมีเครื่องชั่งที่ไม่มีตราเครื่องหมายของเจ้าพนักงานไว้ในความครอบครองเพื่อใช้ในพาณิชยกิจต่อเนื่องกับผู้อื่น และยังได้ใช้เครื่องชั่งนั้นชั่งเนื้อสุกรขายแก่ประชาชนอีกนั้น เมื่อศาลพิพากษาลงโทษปรับจำเลยตามพระราชบัญญัติชั่งตวงวัด 2466 มาตรา 31 แล้วยังสั่งให้โจทก์ส่งของกลางไปให้เจ้าพนักงาน ตามพระราชบัญญัติมาตราชั่ง ตวง วัด2466 มาตรา 24 ดำริว่าควรจะจัดการกับเครื่องชั่งของกลางสถานใด แทนการสั่งยึดตามมาตรา 38 ได้ (ประชุมใหญ่ ครั้งที่ 17/2493)

พระราชบัญญัติการพนันไม่มีบทมาตราใดที่บัญญัติ ไม่ให้ศาลใช้ดุลพินิจที่จะวางโทษจำคุกสถานเดียวศาลก็ย่อมอาศัยกฎหมายลักษณะอาญา มาตรา 23 ประกอบด้วยมาตรา 11 ใช้ในการดุลพินิจลงโทษจำคุกจำเลยแต่สถานเดียวได้ (อ้างฎีกา831/2479)

พระราชบัญญัติการพะนันไม่มีบทมาตราใดที่บัญญัติ ไม่ให้ศาลใช้ดุลยพินิจที่จะวางโทษจำคุกสถานเดียว ศาลก็ย่อมอาศัยกฎหมายลักษณะอาญา มาตรา 23 ประกอบด้วยมาตรา 11 ใช้ในการดุลยพินิจลงโทษจำคุกจำเลยแต่สถานเดียวได้.
(อ้างฎีกา 931/2497)

ความผิดฐานพยายามที่ได้บัญญัติไว้ในภาค 1 แห่ง ก.ม.ลักษณะอาญา ย่อมนำมาใช้ใน พ.ร.บ.สำรวจและห้ามกักกันข้าวได้
ปรากฎตามคำพะยานโจทก์ว่า จำเลยซื้อข้าวในอำเภอบางเลนเพียงเกวียนเดียว อีก 25 เกวียนจำเลยแสดงไม่ได้ว่าซื้อมาจากที่ใด แต่ปรากฎว่าเจ้าพนักงานจับข้าวทั้ง 26 เกวียนได้ในอำเภอบางเลน กำลังจะเอาออกนอกเขตต์อำเภอบางเลน การที่ศาลพิพากษาว่า จำเลยนำข้าว 26 เกวียนออกนอกเขตต์ จึงไม่ใช่การวินิจฉัยคำพะยานหลักฐานนอกสำนวน
จำเลยนำข้าวออกนอกเขตต์อีก 8 เส้นจะพ้นเขตต์อำเภอบางเลน ถ้าหากเจ้าพนักงานไม่จับจำเลยได้เสียก่อน จำเลยก็นำข้าวออกไปได้สำเร็จการกระทำของจำเลยผ่านคั่นตระเตรียมการเข้าคั่นพยายามแล้ว.

แม้ผู้รับอนุญาตให้ตั้งร้านจำหน่ายฝิ่น จะได้มอบหมายให้ลูกจ้างมีหน้าที่จำหน่ายฝิ่นแล้วก็ดี เมื่อลูกจ้างจำหน่ายฝิ่นแก่บุคคลที่ไม่มีใบอนุญาตที่เจ้าพนักงานกำหนดให้สูบฝิ่นได้ในร้าน ผู้รับใบอนุญาตให้ตั้งร้านจำหน่ายฝิ่นก็ต้องรับผิด (อ้างฎีกา 1218/80,156-157/83)

แม้ผู้รับอนุญาตให้ตั้งร้านจำหน่ายฝิ่น จะได้มอบหมายให้ลูกจ้างมีหน้าที่จำหน่ายฝิ่นแล้วก็ดี เมื่อลูกจ้างจำหน่ายฝิ่นโดยผิดต่อพระราชบัญญัติฝิ่น ผู้รับใบอนุญาตให้ตั้งร้านจำหน่ายฝิ่นก็ต้องรับผิด(อ้างฎีกา 1218/2480,166-167/83)

เจตนาตามกฎหมายลักษณะอาญา ม. 43 หมายถึงอาชญาเจตนาซึ่งเป็นเจตนาอันควรรับอาญา
พ.ร.บ.อาวุธปืน, เครื่องกระสุนฯลฯ 2471 มิได้มีบทบัญญัติยกเว้นในเรื่องเจตนาไว้เป็นพิเศษ จึงต้องถือหลักเจตนาตามที่บัญญัติไว้ใน ก.ม.ลักษณะอาญา ม. 43 ซึ่งมาตรา 11 ให้นำมาใช้บังคับได้
มีวัตถุระเบิดไว้ในครอบครองโดยไม่ทราบว่าเป็นวัตถุระเบิด ยังไม่มีความผิดเพราะไม่มีอาชญาเจตนา.