คำพิพากษาที่อยู่ใน Tags
นิติกรรม

โจทก์ฟ้องอ้างว่า ได้ภาระจำยอมทั้งโดยอายุความ 10 ปี และโดยนิติกรรมด้วย เมื่อปรากฏว่าโจทก์ได้โดยนิติกรรมก็ใช้ได้
โจทก์เป็นทายาท จำเลยเป็นทายาทและเป็นผู้จัดการมฤดก ทำสัญญาแบ่งปันมฤดกกัน ซึ่งตามสัญญานี้ผูกพันทางเดินรายพิพาทซึ่งอยู่ในโฉนดของจำเลยให้ตกเป็นภาระจำยอมแก่ที่ดินของโจทก์ ดังนี้โจทก์ย่อมฟ้องจำเลยในฐานะที่เป็นเช้าของภารยะทรัพย์ และเป็นคู่สัญญา ในสัญญาแบ่งปันมฤดกให้ไปจดทะเบียนทางรายพิพาทเป็นภาระจำยอมได้
ภาระจำยอมซึ่งเกี่ยวกับอสังหาริมทรัพย์ซึ่งได้มาโดยทางนิติกรรมทำเป็นหนังสือ เมื่อไม่ได้จดทะเบียนก็ยังไม่บริบูรณ์ตาม ม.1299 โจทก์จะฟ้องขอให้บังคับจำเลยรื้อถอนปลูกสร้างจากทางเดินซึ่งตกอยู่ในภาระจำยอมนั้นยังไม่ได้

คนใบที่ไม่สามารถจะทำให้เจ้าพนักงานเข้าใจความประสงค์ที่จะทำนิติกรรมได้นั้น เมื่อผู้พิทักษ์ร้องขอต่อศาล ขอเป็นผู้พิทักษ์ และจัดการจำนองหรือขายที่ดินของคนใบ้เพื่อชำระหนี้คนใบ้ จนได้รับอนุญาตจากศาลแล้ว ผู้พิทักษ์ก็จัดการจำนองหรือขายฝากที่ดินแทนได้

จำเลยซื้อที่ดินจากผู้ปกครองทรัพย์ผู้เยาว์โดยสมคบกับผู้ปกครองทรัพย์นั้น ผู้เยาว์ฟ้องขอให้ศาลเพิกถอนนิติกรรม ่ดังนี้ จำเลยจะยกอายุความตาม ม.240 ป.ม.แพ่ง ฯ มาตัดฟ้องไม่ได้ เพราะมาตรา 240 เป็นอายุความเพิกถอนการฉ้อฉลของลูกหนี้ และผู้ปกครองทรัพย์แทนผู้เยาว์ก็ไม่ใช่ลูกหนี้ของผู้เยาว์
คำสั่งที่ถือได้ว่าเป็นการวินิจฉัยชี้ขาดเบื้องต้น ตามประมวลวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 24แล้ว

การที่มีผู้ร้องสอดเข้าเป็นจำเลยร่วมนั้น ผู้ร้องสอดมีสิทธเท่าจำเลยเท่านั้น จะใช้สิทธินอกเหนือไปกว่าจำเลยหาได้ไม่
การที่สามีร้องสอดเข้าเป็นจำเลยร่วมกับภริยา จะปฏิเสธสัญญาที่จำเลยได้ทำไว้กับโจทก์ว่าไม่ได้รู้เห็นยินยอมด้วยตกเป็นโมฆะนั้น ซึ่งภริยาผู้ร้องสอดมิได้ต่อสู้ไว้ เช่นนี้ไม่ได้ ถือว่าเป็นการใช้สิทธิอย่างอื่นนอกไปจากสิทธิที่จำเลยมีอยู่ตามมาตรา 58 วรรค 2

พฤติการณ์ที่ถือว่าสามีได้ให้สัตยาบันโมฆียะกรรม
ภรรยากู้เงินและเอาที่ดินสินบริคณห์ไปให้เจ้าหนี้ทำต่างดอกเบี้ย โดยสามีไม่รู้เห็นครั้นไม่มีเงินชำระ ภรรยาบอกกับเจ้าหนี้ว่าไม่มีเงินชำระขอมอบให้ทำต่อไปสามีไปด้วยไม่คัดค้านเจ้าหนี้ได้ทำต่างดอกเบี้ยมา 5 ปีแล้วดังนี้ ถือว่าสามีได้ให้สัตยาบันแล้ว หมดสิทธิที่จะฟ้องขอให้เพิกถอนนิติกรรม

กู้เงินไปเพื่อค้าฝิ่นเถื่อนย่อมเป็นนิติกรรมที่มีวัตถุประสงค์ต้องห้ามชัดตามกฎหมายและขัดต่อความสงบเรียบร้อยและศีลธรรมอันดีของประชาชนตกเป็นโมฆะ ในกรณีเช่นนี้ แม้จำเลยจะไม่ได้ยกข้อโมฆะกรรมขึ้นต่อสู้ศาลมีอำนาจยกขึ้นวินิจฉัยยกฟ้องโจทก์ได้

ศาลให้ยกคำร้องขัดทรัพย์ แต่ไม่ได้ให้เพิกถอนนิติกรรมซึ่งโอนระหว่างจำเลยและผู้ร้อง ผู้ร้องก็ขอให้ถอนการยึดไม่ได้เพราะคำร้องขอขัดทรัพย์ถูกยกไปแล้ว

การที่โจทขอถอนคำร้องและฟ้องในกรนีที่ขอเปนผู้พิทักส์ภรรยานั้นยังถือไม่ได้ว่าเปนการอนุญาตหรือไห้สัตยาบันไห้ภรรยาทำนิติกัมขายที่ดินรายพิพาท

การที่โจทก์ขอถอนคำร้องและฟ้องในกรณีที่ขอเป็นผู้พิทักษ์ภรรยานั้น ยังถือไม่ได้ว่าเป็นการอนุญาตหรือให้สัตยาบันให้ภรรยาทำนิติกรรมขายที่ดินรายพิพาท

ผู้กู้เอาข้าวชำระหนี้แทนเงินกู้และดอกเบี้ยไปตามที่ตกลงกับผู้ให้กู้ไปแล้ว ภายหลังผู้ให้กู้ฟ้องเรียกต้นเงินและดอกเบี้ยและชนะคดีแล้วผู้กู้จะฟ้องเรียกข้าวคืนฐานลาภมิควรได้ไม่ได้แต่เรียกข้าวและค่าเสียหายได้ในฐานที่ผู้ให้กู้ทำผิดนิติกรรม
ในคดีแพ่งคู่ความไม่จำเป็นต้องอ้างตัวบทกฎหมายในฟ้องหรือในฎีกาเพียงแต่กล่าวถึงข้อเท็จจริงอันเป็นปัญหามาชัดเจนก็พอแล้ว ส่วนตัวบทกฎหมายนั้นเป็นหน้าที่ของศาลจะยกขึ้นปรับแก่คดี
คดีที่ฎีกาได้เฉพาะข้อกฎหมายนั้น ถ้าศาลล่างยังมิได้ชี้ขาดข้อเท็จจริงอันเป็นข้อสำคัญมา ศาลฎีกาย้อนสำนวนไปให้วินิจฉัยแล้วพิพากษาใหม่
ประชุมใหญ่ ครั้งที่ 2/2486 และ 3/2486