คำพิพากษาที่อยู่ใน Tags
วินิจฉัยข้อเท็จจริง

การวินิจฉัยข้อกฎหมายศาลอุทธรณ์จะต้องฟังข้อเท็จจริงตามที่ศาลชั้นต้นได้วินิจฉัยจากคำพยานหลักฐานในท้องสำนวน แต่เรื่องนี้ศาลชั้นต้นยังหาได้วินิจฉัยประเด็นเรื่องโจทก์ได้บอกเลิกการเช่าแก่จำเลยแล้ว และเรื่องจำเลยใช้สถานที่ประกอบการค้า ศาลอุทธรณ์จึงวินิจฉัยไม่ตรงตามข้อหาในชั้นฟ้องอุทธรณ์ เป็นการไม่ชอบ

จำเลยหลบหนีเรือนจำไปโดยไม่ได้ฟังคำพิพากษาศาลอุทธรณ์มากว่า 10 ปีแล้วจึงจับจำเลยได้ปรากฏว่าสำนวนทำลายเสียหมดคงเหลือแต่ฟ้องและคำพิพากษาเท่านั้นไม่อาจวินิจฉัยข้อเท็จจริงได้ศาลฎีกามีอำนาจสั่งให้ศาลชั้นต้นสืบพยานโจทก์จำเลยใหม่เพื่อศาลฎีกาจะได้วินิจฉัยต่อไปก็ได้

การเสนอคดีต่อศาลนั้น ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 55 บัญญัติว่าต้องมีข้อโต้แย้งเกี่ยวกับสิทธิหรือหน้าที่ของบุคคลใดตามกฎหมาย หรือบุคคลใดจะใช้สิทธิในทางศาล ซึ่งต้องมีกฎหมายสนับสนุน ไม่ใช่ว่ามีความปรารถนาหรือข้องใจอย่างใดเกิดขึ้นก็มาร้องขอให้ศาลชี้ขาดได้
ในกรณีที่มีผู้ยื่นคำร้องต่อศาลเป็นคดีไม่มีข้อพิพาทแม้จะเป็นเรื่องที่ไม่จำต้องมาร้องต่อศาล ซึ่งศาลย่อมจะต้องยกคำร้องเสียนั้น เมื่อศาลชั้นต้นสั่งรับคำร้องเช่นว่านั้นไว้แล้ว และมีผู้ร้องคัดค้านเข้ามาจนศาลชั้นต้นสั่ง และดำเนินการพิจารณาเป็นคดีมีข้อพิพาทนั้น เรื่องสิทธิเสนอคดีต่อศาลดังกล่าวข้างต้น ก็เป็นอันผ่านไป
ในคดีที่ศาลชั้นต้นพิพากษายกฟ้องโดยอาศัยข้อเท็จจริงศาลอุทธรณ์พิพากษายืนโดยข้อกฎหมาย ยังมิได้วินิจฉัยข้อเท็จจริงนั้น เมื่อคดีขึ้นมาสู่ศาลฎีกาศาลฎีกาย่อมมีอำนาจที่จะฟังข้อเท็จจริง แล้วพิพากษาคดีไปทีเดียวได้ โดยไม่จำต้องย้อนสำนวนไปให้ศาลอุทธรณ์ฟังข้อเท็จจริงใหม่อีก

พระราชบัญญัติสาธารณะสุขพ.ศ.2484 มาตรา 68 ให้ศาลมีอำนาจที่จะสั่งห้ามจำเลยมิให้ประกอบการค้านั้นต่อไป ซึ่งเป็นการให้อำนาจศาลใช้ดุลยพินิจวินิจฉัยตามเหตุการณ์แห่งคดี ถือว่าเป็นการวินิจฉัยข้อเท็จจริง
ศาลชั้นต้นพิพากษาว่าจำเลยผิดตาม พระราชบัญญัติสาธารณะสุข พ.ศ.2484 มาตรา 7,8,68 ปรับ 100 บาท ส่วนคำขอให้ห้ามจำเลยประกอบการค้าทำเต้าหู้ต่อไปนั้น ไม่บังคับให้แต่ศาลอุทธรณ์พิพากษาแก้ให้ห้ามจำเลยทำการค้าเต้าหู้ต่อไป ดังนี้ จำเลยจะฎีกาในข้อห้ามทำการค้าทำเต้าหู้ไม่ได้เพราะเป็นฎีกาข้อเท็จจริง

คดีที่โจทก์ฟ้องว่าให้จำเลยเป็นตัวแทนไปรับโอนการเช่าและเช่าตึกมาแล้วกลับไม่ยอมโอนให้โจทก์นั้นเป็นเรื่อง ตัวการเรียร้องเอาผลประโยชน์จากการที่ตัวแทนกระทำ แม้การตั้งตัวแทนไม่มีหนังสือตัวแทนก็มีหน้าที่ต้องคืนให้โจทก์ศาลจะยกเอาเหตุการตั้งตัวแทนไม่มีหนังสือมายก ฟ้องโจทก์เสียมิได้
(อ้างฏีกา 640/2489)
คดีที่ศาลฎีกายกคำพิพากษาศาลล่างให้ศาลชั้นต้นพิพากษาใหม่เนื่องจากศาลชั้นต้นยกบทกฎหมายขึ้นยกฟ้องโจทก์โดยไม่ตรงกับรูปคดีนั้น ศาลฎีกามีอำนาจที่จะยกเว้นมิให้โจทก์ต้องเสียค่าธรรมเนียมศาลในการอุทธรณ์ฎีกาต่อไปได้

คดีที่โจทก์ฟ้องว่าให้จำเลยเป็นตัวแทนไปรับโอนการเช่าและเช่าตึกมาแล้วกลับไม่ยอมโอนให้โจทก์นั้น เป็นเรื่องตัวการเรียกร้องเอาผลประโยชน์จากการที่ตัวแทนกระทำ แม้การตั้งตัวแทนไม่มีหนังสือ ตัวแทนก็มีหน้าที่ต้องคืนให้โจทก์ ศาลจะยกเอาเหตุการตั้งตัวแทนไม่มีหนังสือมายกฟ้องโจทก์เสียมิได้ (อ้างฎีกา 640/2489)
คดีที่ศาลฎีกายกคำพิพากษาศาลล่างให้ศาลชั้นต้นพิพากษาใหม่เนื่องจากศาลชั้นต้นยกบทกฎหมายขึ้นยกฟ้องโจทก์โดยไม่ตรงกับรูปคดีนั้นศาลฎีกามีอำนาจที่จะยกเว้นมิให้โจทก์ต้องเสียค่าธรรมเนียมศาลในการอุทธรณ์ฎีกาต่อไปได้

การที่จำเลยแจ้งความต่อเจ้าพนักงาน ให้กับโจทก์และว่าโจทก์เป็นผู้ร้ายลักทรัพย์ ซึ่งศาลได้ตัดสินยกฟ้องในคดีนั้นไปแล้ว จะเป็นผิดฐานละเมิดหรือไม่ เป็นข้อเท็จจริง
ศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์พิพากษาให้ยกฟ้องโดยอาศัยข้อเท็จจริงอย่างเดียวกันมาฎีกาต่อไปไม่ได้ตาม ม.219

เมื่อสาลล่างวินิฉัยข้อเท็ดจิงไม่ตรงกับพยานหลักถานไนท้องสำนวน สาลดีกาย่อมธงไว้ซึ่งอำนาดที่จะวินิฉัยเปนหย่างอื่นได้

เมื่อจำเลยให้การปฏิเสธชั้นศาล ศาลจะฟังคำรับสารภาพชั้นสอบสวนตามลำพังมาลงโทษจำเลยไม่ได้ คดีที่โจทก์ฎีกาฝ่ายเดียวศาลฎีกามีอำนาจวินิจฉัยข้อเท็จจริง และยกฟ้องโจทก์ได้.

คดีอาญาที่ศาลชั้นต้นพิพากษาให้ยกฟ้องในข้อกฎหมายแต่มิได้วินิจฉัยข้อเท็จจริง เมื่อศาลอุทธรณ์พิพากษาลงโทษจำเลยในข้อเท็จจริงดังนี้ ถือว่าข้อเท็จจริงมิได้รับการวินิจฉัยมาเป็นลำดับ ต้องย้อนสำนวนไปให้ศาลชั้นต้นวินิจฉัยชี้ขาดข้อเท็จจริงมาใหม่ตามลำดับ