คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1050/2504

จำเลยอื่นซึ่งเป็นกรรมการของบริษัท จำเลยที่ 1 กระทำการโฆษณาชักชวนประชาชนให้เข้าเป็นสมาชิกถือหุ้นของบริษัทจำเลยที่ 1 ซึ่งรับโอนหุ้นจากผู้ถือหุ้นเดิม โดยบริษัทสัญญาจะจ่ายเงินให้แก่ผู้รับประโยชน์เมื่อผู้ถือหุ้นถึงแก่กรรมอันเป็นกิจการค้าคล้ายคลึงกับการประกันชีวิตโดยมิได้รับอนุญาต แม้จำเลยอื่นนั้นกระทำในนามของบริษัท จำเลยที่ 1 ก็เป็นกิจการซึ่งกระทำโดยจำเลยอื่นนั้นเอง บริษัทจำเลยที่ 1 ซึ่งเป็นนิติบุคคลจะกระทำกิจการอันเป็นการนอกวัตถุประสงค์มิได้ จึงลงโทษบริษัทจำเลยที่ 1 ไม่ได้

โจทก์ฟ้องว่า จำเลยที่ ๑ เป็นบริษัทจำกัด ร่วมกับจำเลยที่ ๒ ถึงที่ ๔ ซึ่งเป็นกรรมการของบริษัทจำเลยที่ ๑ และจำเลยที่ ๕ ประกอบกิจการค้าอันมีสภาพคล้ายคลึงกับการประกันชีวิตขึ้นในประเทศไทยโดยมิได้รับอนุญาต โดยสมคบกันโฆษณาชักชวนประชาชนให้เข้าเป็นสมาชิกถือหุ้นของบริษัทจำเลยที่ ๑ ซึ่งรับโอนหุ้นจากผู้ถือหุ้นเดิม โดยบริษัทจะจ่ายเงินให้แก่ผู้รับประโยชน์เมื่อผู้ถือหุ้นถึงแก่กรรมสูงกว่าราคาหุ้น ขอให้ลงโทษจำเลยทั้ง ๕

จำเลยทุกคนให้การปฏิเสธ

ศาลชั้นต้นพิพากษาลงโทษจำเลยทุกคนตามฟ้อง

จำเลยทั้ง ๕ อุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์แก้ไม่ลงโทษจำเลยที่ ๑

โจทก์ฎีกาขอให้ลงโทษจำเลยที่ ๑

ศาลฎีการวินิจฉัยว่า แม้การกระทำของกรรมการซึ่งเป็นผู้แทนของบริษัท จำเลยที่ ๑ ทุกคนแสดงออกโดยเปิดเผยว่า กิจการที่ได้กระทำในเรื่องนี้เป็นกิจการของบริษัทจำเลยที่ ๑ และกระทำในนามของบริษัทจำเลยที่ ๑ ก็เป็นกิจการซึ่งกระทำโดยจำเลยอื่นนั้นเอง บริษัทจำเลยที่ ๑ ซึ่งเป็นนิติบุคคลจะกระทำกิจการอันเป็นการนอกวัตถุประสงค์มิได้ พิพากษายืนตามศาลอุทธรณ์