คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1083/2494

ลำรางน้ำในนาแปลงหนึ่งตกเป็นภาระจำยอมแก่นาข้างเคียงอยู่ก่อนแล้ว เมื่อมีผู้ซื้อนาที่มีลำรางน้ำนั้นในภายหลังผู้ซื้อถมลำรางนั้นเสียเมื่อรับโอนนาแปลงนั้น ย่อมแสดงว่า ผู้ซื้อมิได้กระทำโดยสุจริต ฉะนั้นจะอ้าง ป.ม.แพ่ง ฯ มาตรา 1299 หรือ 1300 มาใช้เป็นคุณแก่ผู้ซื้อไม่ได้ เจ้าของนาข้างเคียงย่อมฟ้องผู้ซื้อขุดเปิดให้เป็นทางน้ำคงคืนตามสภาพเดิมได้

โจทก์ฟ้องหาว่า จำเลยปิดกั้นทางน้ำ ซึ่งได้ใช้ประโยชน์มาประมาณ ๒๐ ปีแล้ว ทำให้โจทก์ไม่สามารถรับประโยชน์จากทางน้ำนี้ จึงขอให้แสดงว่าที่นาของจำเลยเฉพาะที่เป็นทางน้ำตกอยู่ในภาระจำยอม ให้จำเลยขุดเปิดให้เป็นทางน้ำคงคืนตามสภาพเดิม

ศาลแพ่งพิพากษาให้ทางน้ำรายพิพาทตกอยู่ในภาระจำยอม ให้จำเลยจัดการขุดเบิกให้เป็นทางน้ำคงคืนตามสภาพเดิม

ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน

จำเลยฎีกาว่า ซื้อที่นาโดยสุจริตเสียค่าตอบแทนและได้จดทะเบียนสิทธิแล้ว โจทก์หรือใครอื่นจะยกสิทธิใด ๆ มาเป็นข้อต่อสู้กับจำเลยหาได้ไม่

ศาลฎีกาเห็นว่า การที่จำเลยเพิ่งมาถมคูเพื่อรับโอนที่แปลงนี้ ย่อมแสดงอยู่ว่าจำเลยมิได้กระทำโดยสุจริตเพราะปรากฎว่าลำคูนี้มีมาก่อนจำเลยซื้อที่แล้ว ฉะนั้นจำเลยจะยก ป.ม.แพ่งฯ มาตรา ๑๒๙๙ หรือ ๑๓๐๐ มาใช้เป็นคุณแก่จำเลยมิได้

พิพากษายืน