คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1313/2493

ตามธรรมดาถือว่า คลองเป็นทางสาธารณะ เพราะเป็นทางอาศัยสัญจรไปมาในทางน้ำ

ที่ดินอันมีเขตติดคลอง ซึ่งเป็นทางสาธารณะแล้ว เจ้าของที่ดินจะอ้างว่าไม่มีทางออกถึงทางสาธารณะตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1349 ย่อมฟังไม่ได้ที่ดินในลักษณะเช่นที่กล่าวนี้ เจ้าของจะเรียกร้องขอทางจำเป็นจากเจ้าของที่ดินติดต่อไม่ได้

โจทก์ฟ้องว่า จำเลยปิดทางเดินอันเป็นภาระจำยอมสำหรับโจทก์เสีย แล้วเปิดทางใหม่คือทางพิพาทแทนแล้วกลับปิดเสียอีกจึงฟ้องขอให้เปิด

จำเลยต่อสู้ว่า ทางเดินเก่าไม่ใช่ภาระจำยอม ส่วนทางใหม่ใช้เดินชั่วฤดูทำนาโดยมีที่ปิดเปิด ที่ดินของโจทก์มิได้ตกอยู่ในที่ล้อม

ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยเปิดทาง โดยเห็นว่าเป็นทางจำเป็น

ศาลอุทธรณ์เห็นว่า ที่ของโจทก์มิได้ตกอยู่ในที่ล้อม ไม่ต้องด้วยลักษณะจำเป็นตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 1349 พิพากษายกฟ้อง

โจทก์ฎีกา

ศาลฎีกาฟังข้อเท็จจริงว่า ทางเก่าไม่ได้ความว่าเจ้าของเดิมหรือโจทก์ใช้ทางนั้นมาเกินกว่า 10 ปี

ส่วนที่ว่าจะเป็นทางจำเป็นหรือไม่ ก็ได้ความว่าที่ดินของโจทก์ทางด้านเหนือและด้านตะวันออก จดลำรางและคลองหนองขุมตามธรรมดาถือว่าคลองเป็นทางสาธารณะ เพราะเป็นทางอาศัยสัญจรไปมาในทางน้ำ ก็เมื่อปรากฏว่าที่ดินของโจทก์ติดอยู่กับทางสาธารณะดังนี้แล้วโจทก์จะอ้างว่าโจทก์ไม่มีทางออกถึงทางสาธารณะตามบัญญัติของมาตรา 1349 ก็ย่อมฟังไม่ได้ ที่ดินของโจทก์ไม่อยู่ในลักษณะที่จะเรียกร้องขอทางจำเป็นจากจำเลยได้

จึงพิพากษายืน