คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1346/2492

ทางน้ำที่จำเลยขุดเป็นทางแยกจากคลองบางพระไปสู่แม่น้ำท่าจีน เป็นทางที่กว้างและลึกจนเรือใหญ่น้อยเดินผ่านเข้าออกระหว่างคลองบางพระกับแม่น้ำท่าจีนได้ ทางนี้ย่อมมีสภาพเป็นคลองตามที่เข้าใจทั่วไปแล้ว

จำเลยขุดคลองเพื่อให้เรือเดินและเก็บค่าผ่านคลองซึ่งเป็นเรื่องที่จำเลยลงทุนทำการค้าหากำไรแก่สาธารณชนโดยแท้ จำเลยย่อมมีความผิดตาม พระราชบัญญัติควบคุมกิจการค้าขายอันกระทบถึงความปลอดภัยหรือผาสุขแห่งสาธารณชนพ.ศ.2471 มาตรา 5

โจทก์ฟ้องหาว่าจำเลยกับพวกสมคบกันกระทำการขุดคลองซึ่งเป็นกิจการค้าขายอันเป็นสาธารณูปโภคตามกฎหมายโดยมิได้รับอนุญาตจากรัฐบาลหรือได้รับสัมปทานแต่อย่างใดขอให้ลงโทษตามพระราชบัญญัติควบคุมกิจการค้าขายอันกระทบถึงความปลอดภัยหรือผาสุขแห่งสาธารณชน พ.ศ. 2471 มาตรา 4, 5, 8 และฉบับที่ 2 พ.ศ. 2485 มาตรา 3 กฎหมายลักษณะอาญา มาตรา 63, 64 กับบังคับให้จำเลยถมดินให้คงสภาพเดิม จำเลยปฏิเสธ ศาลชั้นต้นพิพากษายกฟ้อง ศาลอุทธรณ์พิพากษากลับว่าจำเลยมีความผิดตามฟ้อง ปรับ 3,000 บาท ส่วนคำขอให้ถมดินตามสภาพเดิมบังคับให้ไม่ได้

จำเลยฎีกา

ศาลฎีกาเห็นว่า ทางน้ำที่จำเลยขุดเป็นทางแยกจากคลองบางพระไปสู่แม่น้ำท่าจีนเป็นทางกว้างและลึกจนเรือใหญ่น้อยเดินผ่านเข้าออกระหว่างคลองบางพระกับแม่น้ำท่าจีนได้ ทางนี้ย่อมมีสภาพเป็นคลองตามที่เข้าใจกันทั่วไปแล้วและการที่จำเลยขุดคลองรายนี้เพื่อให้เรือเดินและเก็บค่าผ่านคลองซึ่งเป็นเรื่องที่จำเลยลงทุนทำการค้าหากำไรแก่สาธารณชนโดยแท้ และตามพระราชบัญญัติควบคุมกิจการค้าขายอันกระทบถึงความปลอดภัยหรือผาสุขแห่งสาธารณชน พ.ศ. 2475 มาตรา 5 ก็บัญญัติให้ถือว่าการขุดคลองเป็นกิจการค้าขายอันเป็นสาธารณปโภคตามความหมายแห่ง พระราชบัญญัตินี้

พิพากษายืน