คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1457/2508

จำเลยที่ 1 เป็นอาจารย์ใหญ่ของโรงเรียนช่างกลปทุมวัน ซึ่งสังกัดอยู่ในบังคับบัญชาของจำเลยที่ 2,3 ได้สั่งซื้อสีจากโจทก์ในนามของโรงเรียน แต่โจทก์นำสืบมิได้ว่า จำเลยที่ 2,3 ได้มอบหมายให้จำเลยที่ 1 เป็นตัวแทนหรือเชิดหรือยอมให้จำเลยที่ 1 เชิดตัวเองเป็นตัวแทน ทั้งจำเลยที่ 2,3 ก็มิได้ตกลงยินยอมให้จำเลยที่ 1 ซื้อสีรายนี้โดยตรงหรือโดยปริยายด้วย จำเลยที่ 2 และ 3 จึงมิต้องรับผิดร่วมกับจำเลยที่ 1

การที่เพียงแต่ผู้ใดเป็นข้าราชการกรมใด จะถือว่าผู้นั้นเป็นผู้แทนหรือตัวแทนของกรมนั้นในการทำนิติกรรมต่างๆ ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์เสมอไปนั้นหาได้ไม่ ต้องแล้วแต่ว่าได้มีการแต่งตั้งหรือการปฏิบัติระหว่างกรมกับข้าราชการผู้นั้นว่าจะเข้าลักษณะเป็นตัวแทนหรือไม่

โจทก์ฟ้องว่า จำเลยที่ ๑ เป็นอาจารย์ใหญ่โรงเรียนช่างกลปทุมวัน ซึ่งสังกัดอยู่ในบังคับบัญชาของจำเลยที่ ๒,๓ กิจการที่ จำเลยที่ ๑ ได้กระทำในนามของโรงเรียนจึงเป็นการกระทำแทนหรือเป็นตัวแทนจำเลยที่ ๒,๓ จำเลยที่ ๑ ได้สั่งซื้อสีจากโจทก์ในนามโรงเรียน อ้างว่าได้รับคำสั่งจากจำเลยที่ ๒,๓ และได้รับของไปเรียบร้อยแล้ว จำเลยที่ ๑ ได้ชำระหนี้บางส่วน ยังคงค้างอยู่อีก ๘,๑๘๕ บาท โจทก์ทวงถามจำเลยทั้งสามแล้ว ยังไม่ได้รับชำระ จึงขอให้จำเลยทั้งสามร่วมกันรับผิดในเงินจำนวนนี้

จำเลยที่ ๑ ให้การว่าได้ซื้อสีไปจากโจทก์และยังคงค้างเงินอยู่จริงตามฟ้อง ทั้งนี้ โดยนำสีนั้นไปใช้ในงานในหน้าที่ของโรงเรียนช่างกลปทุมวัน

จำเลยที่ ๒,๓ ให้การว่าจำเลยที่ ๑ ไม่ใช่ผู้แทนของโรงเรียนช่างกลปทุมวัน ไม่มีอำนาจทำนิติกรรมในนามของโรงเรียน และมิได้รับมอบอำนาจจากจำเลยที่ ๒,๓ ให้ซื้อสีรายนี้แทน จำเลยที่ ๑ ซื้อสีรายนี้เป็นการส่วนตัว และทางโรงเรียนมิได้รับสีรายนี้ไว้ คดีของโจทก์ขาดอายุความ

ศาลชั้นตน้พิพากษาว่าจำเลยที่ ๑ ซื้อสีรายนี้เป็นการส่วนตัว จึงให้จำเลยที่ ๑ แต่ผู้เดียวรับผิด

โจทก์อุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน

โจทก์ฎีกา

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่าโจทก์ไม่มีพยานหลักฐานแสดงว่าจำเลยที่ ๒,๓ ได้มอบหมายให้จำเลยที่ ๑ เป็นตัวแทนของจำเลยที่ ๒,๓ และจำเลยที่ ๒,๓ มิได้เชิดจำเลยที่ ๑ เป็นตัวแทนหรือรู้แล้วยอมให้จำเลยที่ ๑ เชิดตัวเองออกแสดงเป็นตัวแทนจำเลยที่ ๒,๓ ทั้งโจทก์มิได้นำสืบให้เห็นว่าจำเลยที่ ๒,๓ ได้ตกลงยินยอมหรือเห็นชอบให้จำเลยที่ ๑ สั่งซื้อสีรายนี้โดยตรงหรือโดยปริยาย การที่เพียงแต่ผู้ใดเป็นข้าราชการกรมใด จะถือว่าผู้นั้นเป็นผู้แทนหรือตัวแทนของกรมนั้นในการทำนิติกรรมต่างๆ ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์เสมอไปนั้นหาได้ไม่ ต้องแล้วแต่ว่าได้มีการแต่งตั้งหรือการปฏิบัติระหว่างกรมกับข้าราชการผู้นั้นว่าจะเข้าลักษณะเป็นตัวแทนหรือไม่ การที่โจทก์ขายสีรายน้ ให้จำเลยที่ ๑ โดยมิได้ติดต่อกับจำเลยที่ ๒ หรือ ๓ แสดงว่าโจทก์ตกลงขายสีให้จำเลยที่ ๑ โดยความเชื่อถือกันเป็นส่วนตัว มิใช่ประสงค์จะขายสีให้จำเลยที่ ๑ ในฐานะเป็นผู้แทนจำเลยที่ ๒ หรือ ๓

พิพากษายืน