คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1479/2496

นายอำเภอตัดทางสาธารณะใหม่เข้าไปในที่ของโจทก์ นายอำเภอจึงเอาที่ดินถนนเก่าซึ่งราษฎรมิได้ใช้เดินแล้วนั้น ให้แก่โจทก์ด้วยปากเปล่า ดังนี้ แม้การยกให้จะเป็นโมฆะเพราะเป็นที่สาธารณะสมบัติก็ตาม แต่สาธารณะสมบัติของแผ่นดินอย่างนี้อยู่ในความดูแลรักษาของอำเภอ เมื่อนายอำเภออนุญาตให้โจทก์เข้าใช้ที่นี้ได้ และโจทก์ก็ได้เข้าไปปลูกต้นผลไม้ลงไว้ตามที่ได้รับอนุญาตแล้ว ราษฎรคนอื่นก็ไม่มีสิทธิจะเข้าทำรั้วล้อมที่ดังกล่าวเอาเป็นของตนเสีย เมื่อทำลงโจทก์ย่อมมีอำนาจฟ้องให้รื้อถอนขับไล่ออกไปจากที่ดังกล่าวแล้วนั้นได้

คดีนี้ ได้ความว่า ที่พิพาทที่โจทก์ฟ้องนี้ เดิมเป็นทางสาธารณะแต่เป็นทางไม่ตรง กรมการอำเภอจึงได้ตัดใหม่ เมื่อ 8-9 ปีมาแล้วถนนสายใหม่นี้ผ่านเข้าไปในที่ดินของโจทก์ ดังนั้นนายอำเภอจึงยกที่ถนนเก่าตอนพิพาทนี้ ซึ่งราษฎรมิได้ใช้เดินแล้วนั้นให้แก่โจทก์ แต่มิได้ทำหลักฐานอะไร โจทก์ได้เข้าไปครอบครองที่นั้นโดยได้ปลูกสัปปะรสและมะพร้าว ต่อมาจำเลยได้มาทำรั้วล้อมเอาที่พิพาทเสีย โจทก์จึงฟ้องจำเลย ให้รื้อรั้วออกไปให้พ้นเขตที่ของโจทก์

จำเลยต่อสู้ว่า ที่พิพาทไม่ใช่ที่ของโจทก์ หากเป็นที่สาธารณะโจทก์ไม่มีอำนาจฟ้อง

ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยรื้อรั้วออกไปให้พ้นที่พิพาทห้ามจำเลยเข้าเกี่ยวข้องในที่พิพาทต่อไป

จำเลยอุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์พิพากษากลับให้ยกฟ้อง

โจทก์ฎีกา

ศาลฎีกาเห็นว่า เมื่อที่พิพาทเป็นทางเดินสาธารณะ ซึ่งราษฎรเคยใช้ร่วมกันแล้ว ที่พิพาทนั้นก็เป็นสาธารณะสมบัติของแผ่นดินตาม ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 1304(2) นายอำเภอจะเอาไปยกให้โจทก์ด้วยปากเปล่าไม่ได้เป็นโมฆะ แต่สาธารณะสมบัติของแผ่นดินอย่างนี้อยู่ในความดูแลรักษาของอำเภอ เมื่อนายอำเภออนุญาตให้โจทก์เข้าใช้ที่นี้ได้ และโจทก์ก็ได้เข้าไปปลูกต้นมะพร้าวและสัปปะรสไว้ตามที่ได้รับอนุญาต จำเลยก็ไม่มีสิทธิอะไรดีกว่าโจทก์ฉะนั้นจำเลยจะมาทำรั้วล้อมที่พิพาทเอาเป็นของตนเสียไม่ได้จึงพิพากษากลับคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ บังคับให้จำเลยรื้อรั้วออกไปจากที่พิพาท ฯลฯ