คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1603/2527

สัญญาประกันภัยเป็นสัญญาต่างตอบแทนซึ่งคู่สัญญาต่างก็เป็นทั้งเจ้าหนี้และลูกหนี้ การโอนและรับโอนบรรดากิจการทรัพย์สินและหนี้สินระหว่างโจทก์กับบริษัท ฮ. ซึ่งจำเลยเป็นผู้เอาประกันภัยไว้นั้น เป็นทั้งการโอนสิทธิเรียกร้องและการแปลงหนี้ใหม่ด้วยการเปลี่ยนตัวลูกหนี้ซึ่งจะต้องทำเป็นสัญญาระหว่างเจ้าหนี้กับลูกหนี้คนใหม่. แต่จะทำโดยขืนใจลูกหนี้เดิมมิได้ แม้จำเลยจะมิได้โต้แย้งเมื่อได้รับทราบถึงการโอนดังกล่าวหรือเมื่อโจทก์ทวงถามให้ชำระเงินค่าเบี้ยประกันภัย เมื่อมิได้ทำเป็นสัญญากันระหว่างโจทก์และจำเลย จำเลยก็ไม่มีนิติสัมพันธ์กับโจทก์ โจทก์จึงไม่มีอำนาจฟ้องจำเลยให้ชำระเบี้ยประกันภัยที่ค้างชำระ

โจทก์ฟ้องว่า โจทก์ได้รับโอนกิจการ ทรัพย์สิน หนี้สินและความรับผิดตามสัญญาประกันภัยจากบริษัทแฮนโอเวอร์ อินชัวรันส์ จำกัด สาขาประเทศไทย จำเลยซึ่งเป็นผู้ประกันภัยทรัยพ์สินไว้ต่อบริษัทดังกล่าว ได้ค้างชำระเบี้ยประกันภัย ขอให้พิพากษาบังคับจำเลยชำระเงินเบี้ยประกันภัยพร้อมทั้งดอกเบี้ยแก่โจทก์

จำเลยให้การว่า จำเลยไม่มีนิติสัมพันธ์กับโจทก์ การแปลงหนี้ระหว่างบริษัทแฮนโอเวอร์ อินชัวรันส์ จำกัด กับโจทก์ไม่ได้รับความเห็นชอบจากจำเลยโจทก์ไม่มีอำนาจฟ้อง

ศาลชั้นต้นพิพากษายกฟ้องโจทก์

โจทก์อุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน

โจทก์ฎีกา

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า สัญญาประกันภัยเป็นสัญญาต่างตอบแทนคู่สัญญามีหน้าที่ต้องชำระหนี้ซึ่งกันและกันหรือต่างก็เป็นทั้งเจ้าหนี้และลูกหนี้ การโอนและรับโอนกิจการ ทรัพย์สินและหนี้สินทั้งหลายระหว่างโจทก์กับบริษัทแฮนโอเวอร์ อินชัวรันส์ จำกัด สาขาประเทศไทย หาใช่การโอนสิทธิเรียกร้องแต่เพียงอย่างเดียวไม่ หากแต่บริษัทแฮนโอเวอร์ อินชัวรันส์ จำกัด สาขาประเทศไทยได้โอนความเป็นลูกนี้อันอาจเกิดขึ้นตามสัญญาประกันภัยให้แก่โจทก์ด้วยจึงเป็นการแปลงหนี้ใหม่ด้วยการเปลี่ยนตัวลูกหนี้ ซึ่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๓๕๐ บัญญัติว่า แปลงหนี้ด้วยการเปลี่ยนตัวลุกหนี้นั้น จะทำเป็นสัญญาระหว่างเจ้าหนี้กับลูกหนี้คนใหม่ได้ แต่จะทำโดยขืนใจลูกหนี้เดิมหาได้ไม่ปรากฏว่าโจทก์จำเลยได้ทำสัญญากัน การที่จำเลยไม่ได้โต้แย้งเมื่อได้รับทราบถึงการโอนดังกล่าว การที่จำเลยไม่ได้โต้แย้งเมื่อโจทก์ทวงถามให้ชำระเงินค่าเบี้ยประกัน จะถือว่าจำเลยยินยอมในการโอนสิทธิเรียกร้องเป็นเหตุให้โจทก์มีอำนาจฟ้องหาได้ไม่ เพราะกรณีใช่การโอนสิทธิเรียกร้องดังที่โจทก์โจทก์ฎีกา หากเป็นการแปลงหนี้ใหม่ด้วยการเปลี่ยนตัวลูกนี้ซึ่งต้องทำเป็นสัญญาระหว่างเจ้าหนี้และลูกหนี้คนใหม่ จึงจะมีผลผูกพันคู่กรณี เมื่อโจทก์จำเลยไม่ได้ทำสัญญาดังกล่าว จำเลยก้ไม่มีนิติสัมพันธ์กับโจทก์ โจทก์ไม่มีอำนาจฟ้อง

พิพากษายืน