คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 163/2491

ผู้ก่อตั้งตรัสต์ได้มอบทรัพย์สินของตนให้แก่ตรัสตีเป็นผู้ดูแลจัดการผลประโยชน์เพื่อรับประโยชน์แห่งตรัสต์นั้น ไม่ใช่เป็นเรื่องสัญญาต่างตอบแทนที่คู่สัญญาจะต้องปฎิบัติการชำะระหนี้แต่อย่างใด ฉะนั้น เมื่อตรัสตีคนใดทำผิดหน้าที่และละเมิดตรัสต์ ศาลก็ย่อมจะพิพากษาถอดถอนตรัสตีผู้นั้นเสียได้ โดยไม่ต้องเลิกล้มทำลายหนังสือสัญญาก่อตั้งตรัสต์

การถอดถอนตรัสตีนั้นไม่มีหลัก ก.ม.ว่าทรัสตีจะต้องกระทำการถึงเป็นการทุจริตจึงจะถอดถอนได้ เพียงแต่ละเลยไม่ปฎิบัติหน้าที่ของตนถึงขนาดไม่สมควรจะดำรงตำแหน่งเป็นตรัสตีต่อไปแล้ว ศาลก็ย่อมถอดถอนได้

ฟ้องขอให้ถอดถอนตรัสตีตามตราสารก่อตั้งตรัสต์ที่ได้กระทำไว้ในประเทศไทย นั้นแม้ทรัพย์สินอันเป็นกองตรัสต์ส่วนมากจะอยู่ในต่างประเทศก็ฟ้องในศาลไทยได้ เพราะมิใช่เรื่องที่จะต้องบังคับแก่ทรัพย์สินแต่อย่างใด

นายเทียวดอร์ อามันดัส เกิ๊ตเจ ผู้ตายได้ทำหนังสือสัญญาก่อตั้งตรัสต์ มอบทรัพย์ให้ให้โจทก์ที่ ๑ และจำเลยเป็นตรัสตีจัดการดูแลจัดผลประโยชน์ เพื่อผู้รับประโยชน์แห่งตรัสต์ จำเลยละเลยไม่ปฏิบัติหน้าที่ของตน ทำให้ผู้รับประโยชน์แห่งตรัสต์เดือนร้อน โจทก์จึงฟ้องขอให้ถอดถอนจำเลยออกจากผู้จัดการทรัพย์

ศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์พิพากษาต้องกันให้จำเลยออกจากหน้าที่ตรัสตี

จำเลยฎีกา

ศาลฎีกาเห็นว่า ตามที่จำเลยอ้างว่าเอกสารก่อตั้งตรัสต์จำเลยเป็นคู่สัญญาด้วย ศาลจะพิพากษาให้จำเลยออกจากหน้าที่ไม่ได้ นอกจากจะเลิกล้มทำลายหนังสือก่อตั้งตรัสต์นั้นเสียนั้นเห็นว่า ตามมาตราสารการก่อตั้งตรัสต์ ผู้ก่อตั้งตรัสต์ได้มอบทรัพย์สินของตนให้แก่ตรัสตีเป็นผู้ดูแลจัดผลประโยชน์ เพื่อรับประโยชน์จากตรัสต์ เมื่อตรัสตีคนใด ทำผิดหน้าที่และละเมิดตรัสต์ศาลก็ย่อยพิพากษาถอดถอนตรัสตีผู้นั้นได้ กรณีไม่เป็นเรื่องสัญญาต่างตอบแทน

(๒) จำเลยจะมาอ้างว่าเอกสารท้ายฟ้องอันเป็นส่วนหนึ่งของฟ้องโจทก์ เป็นเอกสารที่แปลผิดในชั้นฎีกา โดยจำเลยไม่ได้คัดค้านเป็นประเด็นมาแต่ศาลล่างนั้นไม่ได้

(๓) ในข้อที่จำเลยคัดค้าว่า จำเลยไม่ได้กระทำทุจริตจะถอดถอนไม่ได้นั้น ศาลล่างก็ฟังข้อเท็จจริงต้องกันมาแล้วว่าจำเลยได้ละเลยไม่ปฎิบติหน้าที่ของตน ถึงขนาดไม่สมควรจะดำรงตำแหน่งเป็นตรัสตีต่อไปแล้ว และไม่มีหลักกฎหมายได้ว่า ทรัสตีต้องกระทำการถึงเป็นทุจริตจึงจะถอดถอนได้ ฎีกาของจำเลยข้อนี้ฟังไม่ขึ้น

(๔) จำเลยฎีกาว่า ทรัพย์สินอันเป็นกองตรัสต์ส่วนมากอยู่ในต่างประเทศ จึงไม่อยู่ในอำนาจของศาลในกรุเทพนั้น ศาลฎีกาเห็นว่า กรณีเรื่องนี้มิใช่เรื่องที่จะต้องบังคับแก่ทรัพย์สินแต่อย่างใด หากเป์นเรื่องถอดถอนตรัสตีตามตราสารก่อตั้งตรัสตีที่ได้ทำในประเทศย่อมอยู่ในเขตต์อำนาจศาลไทย จึงพิพากษายืน