คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1916/2492

เมื่อคำฟ้องของโจทก์และคำให้การของจำเลยได้ความชัดแล้วว่าทั้งสองฝ่ายเป็นของกรรมสิทธิ์ร่วมกัน และจำเลยก็ยอมให้แบ่ง ครั้นถึงวันเปรียบเทียบต่างแถลงจะแบ่งเอาตรงนั้นเอาตรงนี้อ้างว่าเคยปกครองมา ดังนี้ ถือว่าที่แถลงดังนั้นไม่ทำให้ประเด็นแห่งคดีเปลี่ยนแปลงไป เมื่อแบ่งกันไม่ตกลงศาลมีอำนาจให้แบ่งโดยประมูลราคาหรือขายทอดตลาดได้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1364

ได้ความว่าโจทก์จำเลยเป็นเจ้าของที่ดินร่วมกันมายังไม่ได้แบ่งแยก โจทก์ฟ้องขอแบ่งแยก จำเลยทั้ง 2 ให้การว่ายอมให้แบ่งศาลชั้นต้นนัดพร้อมกันเพื่อตกลงแบ่งโจทก์จำเลยต่างเกี่ยวกันจะแบ่งเอาตรงนั้นตรงนี้ไม่ตกลงกัน โจทก์แถลงว่าได้เคยปกครองที่ดินด้านริมถนนและจะเอาด้านนั้น จำเลยถือว่าคำแถลงของโจทก์ขัดกับฟ้องเดิม ทั้ง 2 ฝ่ายต่างไม่สืบพยาน

ศาลชั้นต้นพิพากษาว่า ให้เจ้าของร่วมไปตกลงแบ่งกันเองก่อนถ้าไม่ตกลงให้ขายโดยประมูลระหว่างกันเอง หากไม่ตกลงให้ขายทอดตลาดเอาเงินแบ่งกันตามส่วน

ศาลอุทธรณ์เห็นว่า ที่โจทก์แถลงมิใช่เจตนาจะเปลี่ยนแปลงประเด็นแห่งคำฟ้อง เป็นการอธิบายความประสงค์ของโจทก์ พิพากษายืน

นางสมบุญจำเลยที่ 1 ฎีกา

ศาลฎีกาเห็นว่า เมื่อคู่ความไม่ตกลงแบ่งปันที่ดินกันได้ศาลมีอำนาจให้แบ่งโดยประมูลราคาหรือขายทอดตลาดตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1364 และเมื่อฟ้องและคำให้การมีประเด็นชัดแจ้งแล้ว คู่ความจะแถลงขอเปลี่ยนประเด็นหาได้ไม่คำแถลงของโจทก์จำเลยจะขอเอาที่ตรงนั้นตรงนี้ เมื่อศาลเปรียบเทียบนั้น เมื่อไม่ตกลงกันหาทำให้ประเด็นแห่งคดีเปลี่ยนแปลงไปไม่พิพากษายืน