คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 254/2492

เจ้าอาวาสมีอำนาจและหน้าที่ตาม พ.ร.บ.ปกครองคณะสงฆ์ 2484 ในเรื่องจัดการทรัพย์สมบัติของวัด ถ้ามีกรณีฟ้องร้องเจ้าอาวาสจะฟ้องร้องเอง หรือมอบอำนาจให้เวยยาวัจจกรฟ้องร้องแทนได้.

ในสัญญายกกรรมสิทธิที่ดินให้ปรากฎว่า ที่ธรณีสงฆ์เป็นผู้รับนั้น ย่อมเป็นที่เข้าใจว่าเป็นการให้เป็นทรัพย์สมบัติของวัด เพราะที่ธรณีสงฆ์ไม่ใช่บุคคล

ข้อความในสัญญาปรากฎว่า "สิ่งซึ่งปลูกสร้างลงในที่ดินรายนี้ย่อมยกให้ด้วยทั้งสิ้น" ดังนั้นเรือนที่ปลูกอยู่ในที่ดินในขณะทำสัญญายกให้ ย่อมตกเป็นกรรมสิทธิแก่ผู้รับในขณะทำสัญญาแล้วนั้น ผู้ใดรื้อถอนภายหลังโดยไม่มีอำนาจอย่างใดย่อมต้องรับผิดในลักษณะละเมิด.

โจทก์ฟ้องว่า นางจ่างได้ยกกรรมสิทธิที่ดินกับเรือน ๒ หลังให้เป็นกรรมสิทธิแก่วัดบางแพรกใต้ โดยจดทะเบียนต่อเจ้าพนักงานโดยถูกต้องตามกฎหมาย จำเลยได้รื้อเรือน ๒ หลังไปเสีย จึงขอให้ศาลบังคับให้จำเลยปลูกเรือนให้คงสภาพเดิม หรือใช้ราคา จำเลยให้การว่านายเฟี้ยม ไม่ใช่เวยยาวัจจกรที่ได้รับแต่งตั้งจากทางการ จึงไม่มีอำนาจฟ้อง นางจ่างได้ทำพินัยกรรมยกทรัพย์สินทั้งหมดให้แก่จำเลย หนังสือให้กรรมสิทธิที่ดินท้ายฟ้องไม่ใช่สัญญายกให้แก่วัดบางแพรกใต้ แต่เป็นสัญญายกใฟ้แก่ที่ธรณีสงฆ์ (วัดบางแพรกใต้) ซึ่งไม่ใช่นิติบุคคลตาม ก.ม. จึงไม่มีอำนาจทำนิติกรรมรับที่ดินได้โดยชอบ ศาลชั้นต้นพิพากษาให้โจทก์ชนะคดี ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน

จำเลยฎีกา,

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า

(๑) วัดบางแพรกใต้เป็นนิติบุคคล เจ้าอาวาสเป็นหัวหน้าในวัด มีอำนาจและหน้าที่ตาม พ.ร.บ.ปกครองคณะสงฆ์ ในเรื่องจัดการทรัพย์สมบัติของวัด ถ้ามีการฟ้องร้องเจ้าอาวาสจะฟ้องเอง หรือมอบอำนาจให้เวยยาวัจจกรฟ้องแทนตามลักษณะตัวการตัวแทน ก็ทำได้

(๒) ในสัญญายกกรรมสิทธิให้เป็นที่ธรณีสงฆ์นั้น ข้อความในสัญญาแสดงให้เข้าใจได้ว่าเป็นการยกที่ดินให้เป็นที่ธรณีสงฆ์ของวัดบางแพรกใต้ คือให้เป็นทรัพย์สมบัติของวัด ไม่มีทางที่จะเข้าใจไปได้ว่ายกให้แก่ที่ธรณีสงฆ์ เพราะที่ธรณีสงฆ์มิใช่เป็นบุคคล แปลว่าที่ซึ่งเป็นสมบัติของวัด (มาตรา ๔๐(๒) แห่ง พ.ร.บ.คณะสงฆ์ ๒๔๘๔) สัญญา++++นี้ใช้ได้ตามกฎหมาย

(๓) ข้อความในสัญญาปรากฎว่า "สิ่งปลูกสร้างลงในที่ดินรายนี้ ยอมยกให้ด้วยทั้งสิ้น" ฉะนั้นเรือนที่พิพาทปลูกอยู่ในที่ดินขณะที่ทำสัญญายกให้ย่อมตกเป็นกรรมสิทธิแก่ผู้รับในขณะทำสัญญาแล้วนั้น จำเลยรื้อถอนไปภายหลัง โดยไม่มีอำนาจอย่างใด ย่อมต้องรับผิดในลักษณะละเมิด

พิพากษายืน.