คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 262/2495

ผู้ใหญ่บ้านทำบัญชีลูกคอกสัตว์พาหนะเท็จ จะเป็นผิดตาม ก.ม.ลักษณะอาญามาตรา 230 หรือไม่ นั้น อยู่ที่ว่าผู้ใหญ่บ้านมีหน้าที่ทำบัญชีลูกคอกสัตว์พาหนะหรือไม่ ถ้ามีหน้าที่ ก็เป็นความผิดตามมาตรา 230

พ.ร.บ.ปกครองท้องที่(ฉะบับที่ 2) พ.ศ. 2486 มาตรา 6 เพิ่มหน้าที่ผู้ใหญ่บ้านเข้าไว้อีกตามข้อ 18 ว่า ผู้ใหญ่บ้านมีหน้าที่ปฏิบัติตามคำสั่งของกำนันหรือทางราชการฯลฯ ฉะนั้นเมื่อทางราชการสั่งให้เป็นหน้าที่ของผู้ใหญ่บ้านที่จำทำบัญชีลูกคอกสัตว์พาหนะก็ย่อมต้องถือว่า การทำบัญชีลูกคอกสัตว์เป็นหน้าที่ของผู้ใหญ่บ้าน

คดีนี้ ศาลชั้นต้นพิจารณาแล้ว ฟังว่านายสายจำเลยเป็นผู้ใหญ่บ้าน จดข้อความเท็จลงในหนังสือราชการตามก.ม.ลักษณะอาญามาตรา ๒๓๐ นายกวงจำเลยได้แจ้งความให้จดรายงานเท็จตาม ก.ม.ลักษณะอาญามาตรา ๒๒๕ จึงพิพากษาลงโทษจำเลยคามกฎหมายที่กล่าว

ศาลอุทธรณ์เห็นว่า นายสายจำเลยไม่ผิดตามมาตรา ๒๓๐ เพราะการทำบัญชีสัตว์พาหนะ เป็นการนอกหน้าที่ผู้ใหญ่บ้าน เทียบได้กับฎีกาที่ ๑๖๖๗/๒๔๗๙ และ ๗๔๐/๒๔๗๔ จำเลยทั้งสองมีความผิดฐานแจ้งความเท็จตามมาตรา ๑๑๘ เท่านั้น จึงพิพากษาแก้ว่าจำเลยทั้งสองผิดตามมาตรา ๑๑๘ ฯลฯ

โจทก์ฎีกาเฉพาะนายสายว่า ควรมีความตามมาตรา ๒๓๐.

ศาลฎีกาเห็นว่า ปรากฎว่าภายหลังจากคำพิพากษาฎีกาสองฉบับนั้น ได้มี พ.ร.บ.ปกครองท้องที่ (ฉะบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๔๘๖ มาตรา ๖ เพิ่มหน้าที่ผู้ใหญ่บ้านเข้าไว้อีกตามข้อ ๑๘ ว่า "ผู้ใหญ่บ้านมีหน้าที่ ต้องปฏิบัตืตามคำสั่งของกำนันหรือทางราชการ ฯลฯ ในคดีนี้ปลัดกิ่งอำเภอโนนสังข์มาเบิกความเป็นพยานโจทก์ว่าการทำบัญชีลูกคอกสัตว์พาหนะนั้น ได้ให้กำนันผู้ใหญ่บ้านเป็นผู้ทำ คือ เมื่อสัตว์เกิดให้เจ้าของไปแจ้งต่อผู้ใหญ่บ้านขึ้นบัญชีไว้ก่อน เมื่อสัตว์โตขึ้นขับขี่ได้ จึงไปทำตั๋วพิมพ์รูปพรรณที่อำเภอ ซึ่งแสดงว่าทางราชการได้สั่งให้เป็นหน้าที่ของผู้ใหญ่บ้าน การที่นายสายจำเลยทำบัญชีลูกคอกสัตว์รายนี้ ได้กระทำไปในหน้าที่ผู้ใหญ่บ้าน นายสายจึงต้องมีความผิดตาม ก.ม.ลักษณะอาญามาตรา ++ จึง พิพากษาแก้คำพิพากษาศาลอุทธรณ์ให้ลงโทษนายสายจำเลยตามคำพิพากษาศาลชั้นต้น