คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 295/2518

คดีได้ความว่า เมื่อลูกหนี้กู้ครั้งแรก จำนวนเงิน 21,000 บาท นั้นลูกหนี้ได้ออกเช็คฉบับหนึ่งให้ไว้อีกด้วยต่อมาเช็คฉบับนั้นขึ้นเงินไม่ได้ เจ้าหนี้จึงคืนเช็คนั้นให้แก่ลูกหนี้ไปโดยมิได้รับชำระหนี้เลยต่อมาอีกประมาณ 1 ปีเศษ ลูกหนี้ที่ 2 ได้ขอกู้เงินเพิ่มอีก 19,000 บาท เจ้าหนี้ก็ให้กู้ไป ต่อมากู้อีก15,000 บาท เจ้าหนี้ให้กู้ไปอีก ซึ่งลูกหนี้ก็ออกเช็คให้ไว้ทั้งสองคราวโดยไม่ลงวันที่ จะออกเช็คเมื่อไรและกู้กันเมื่อไร เจ้าหนี้ก็จำวันไม่ได้ ทั้งๆ ที่เงินกู้ครั้งแรกยังไม่ได้รับชำระนอกจากนี้ยังมีเจ้าหนี้อื่นอีกมากมายซึ่งลูกหนี้ไม่สามารถชำระหนี้ได้ จนถูกฟ้องเป็นบุคคลล้มละลายพฤติการณ์แสดงว่าที่เจ้าหนี้ให้ลูกหนี้กู้ยืมเงิน 2 คราวหลังนี้ เจ้าหนี้ยอมให้ลูกหนี้กระทำขึ้นเมื่อเจ้าหนี้ได้รู้ถึงการที่ลูกหนี้มีหนี้สินล้นพ้นตัวแล้วเจ้าหนี้จึงไม่มีสิทธิขอรับชำระหนี้จำนวนเงิน 34,000 บาทนี้ได้ ตามมาตรา 94(2) แห่งพระราชบัญญัติล้มละลายพ.ศ.2483

คดีนี้ จำเลยถูกฟ้องให้เป็นบุคคลล้มละลาย ศาลมีคำสั่งให้พิทักษ์ทรัพย์เด็ดขาด ต่อมาเจ้าหนี้ยื่นคำขอรับชำระหนี้ตามสัญญากู้เงิน และหนี้ตามเช็ค 2 ฉบับ รวมเป็นเงินทั้งสิ้น 55,000 บาทจากกองทรัพย์สินของลูกหนี้ทั้งสองร่วมกัน

เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ให้เจ้าหนี้อื่นและลูกหนี้ ตรวจคำขอรับชำระหนี้แล้ว เจ้าหนี้รายที่ 1 โต้แย้งคำขอรับชำระหนี้รายนี้ว่า เช็คไม่มีวันที่สั่งจ่ายจึงไม่เป็นเช็คที่สมบูรณ์ และใบสัญญาชำระหนี้เป็นเพียงสำเนาแบบพิมพ์โรเนียว และเจ้าหนี้ได้รับชำระหนี้ไปแล้วเป็นจำนวนเงิน 15,645 บาท จึงไม่มีสิทธิขอรับส่วนที่รับไปแล้วอีก

เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์สอบสวนและพิจารณาแล้ว เห็นควรให้เจ้าหนี้ได้รับชำระหนี้จำนวน 17,000 บาท จากกองทรัพย์สินของลูกหนี้ทั้งสอง ส่วนที่ขอเกินมาเห็นควรให้ยก

ศาลชั้นต้นพิจารณาแล้ว มีคำสั่งให้เจ้าหนี้รายนี้ได้รับชำระหนี้ 17,000 บาท นอกนั้นให้ยกเสีย

เจ้าหนี้ผู้ขอรับชำระหนี้อุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน

เจ้าหนี้ผู้ขอรับชำระหนี้ฎีกา

ศาลฎีกาฟังข้อเท็จจริงว่า ลูกหนี้เป็นหนี้ผู้ขอรับชำระหนี้รายนี้ตามสัญญากู้เป็นจำนวนเงิน 21,000 บาท และเป็นหนี้ตามใบสัญญาชำระหนี้ (หนี้ตามเช็ค 2 ฉบับ) เป็นเงิน 34,000 บาท และเจ้าหนี้ได้รับชำระหนี้ไปแล้ว 4,000 บาท

ปัญหาที่ว่า หนี้ตามใบสัญญาชำระหนี้ (ตามเช็ค 2 ฉบับ) จำนวน 34,000 บาท เป็นหนี้ซึ่งเจ้าหนี้ยอมให้ลูกหนี้กระทำขึ้นเมื่อเจ้าหนี้ได้รู้ถึงการที่ลูกหนี้มีหนี้สินล้นพ้นตัวหรือไม่นั้น คดีได้ความจากเจ้าหนี้เองว่า เมื่อลูกหนี้กู้ครั้งแรกตามสัญญากู้จำนวนเงิน 21,000 บาทนั้น ลูกหนี้ได้ออกเช็คฉบับหนึ่งให้ไว้อีกด้วยต่อมาเช็คฉบับนั้นขึ้นเงินไม่ได้ เจ้าหนี้จึงคืนเช็คนั้นให้แก่ลูกหนี้ไปโดยมิได้รับชำระหนี้เลย ต่อมาอีกประมาณ 1 ปีเศษ ลูกหนี้ที่ 2 ได้ขอกู้เงินเพิ่มอีก 19,000 บาท เจ้าหนี้ก็ให้กู้ไป ต่อมากู้อีก 15,000 บาท เจ้าหนี้ให้กู้ไปอีก ซึ่งลูกหนี้ก็ออกเช็คให้ไว้ทั้งสองคราวโดยไม่ลงวันที่ จะออกเช็คเมื่อไร และกู้กันเมื่อไร เจ้าหนี้ก็จำวันไม่ได้ ทั้ง ๆ ที่เงินกู้ครั้งแรกยังไม่ได้รับชำระ นอกจากนี้ยังมีเจ้าหนี้อื่นอีกมากรายซึ่งลูกหนี้ไม่สามารถชำระหนี้ได้ จนถูกฟ้องเป็นบุคคลล้มละลาย พฤติการณ์แสดงว่าที่เจ้าหนี้ให้ลูกหนี้กู้ยืมเงิน 2 คราวหลังนี้ เจ้าหนี้ยอมให้ลูกหนี้กระทำขึ้นเมื่อเจ้าหนี้ได้รู้ถึงการที่ลูกหนี้มีหนี้สินล้นพ้นตัวแล้ว เจ้าหนี้จึงไม่มีสิทธิขอรับชำระหนี้จำนวนเงิน 34,000 บาทนี้ได้ ตามมาตรา 94(2) แห่งพระราชบัญญัติล้มละลาย พ.ศ. 2483

พิพากษายืน