โจทก์ฟ้องว่า โจทก์เป็นผู้ถือหุ้นของบริษัทจำเลย จำเลยประกอบกิจการค้าประกันภัย ตามพระราชบัญญัติประกันวินาศภัย พ.ศ. 2510 มาตรา 32 จำเลยจะต้องจัดทำสมุดทะเบียนและสมุดบัญชีเกี่ยวกับธุรกิจของจำเลยตามแบบและรายการที่นายทะเบียนกำหนด และตามมาตรา 33 จำเลยจะต้องเก็บรักษาสมุดทะเบียนและสมุดบัญชีดังกล่าวไว้ที่ทำการของจำเลยโจทก์เป็นผู้ถือหุ้นเป็นผู้มีส่วนได้เสียกับบริษัทจำเลย มีสิทธิที่จะตรวจดูสมุดทะเบียนและสมุดบัญชีเกี่ยวกับธุรกิจของจำเลยได้ตามมาตรา 34 จำเลยมีหน้าที่ต้องให้โจทก์ตรวจดูเอกสารดังกล่าว โจทก์ประสงค์ที่จะขอตรวจดูสมุดทะเบียนและสมุดบัญชีเกี่ยวกับธุรกิจของจำเลย แต่จำเลย ไม่ยอมให้โจทก์ตรวจดู โจทก์มีหนังสือแจ้งไปยังจำเลย จำเลยก็เพิกเฉย โจทก์แจ้งให้จำเลยคัดสำเนาสมุดทะเบียนและสมุดบัญชีโดยรับรองถูกต้องส่งให้โจทก์ จำเลยตอบปฏิเสธ ขอให้พิพากษาให้โจทก์เข้าตรวจดูสมุดทะเบียนและสมุดบัญชีเกี่ยวกับธุรกิจของจำเลยทั้งหมดตามแบบและรายการที่นายทะเบียนตามพระราชบัญญัติประกันวินาศภัย พ.ศ. 2510 กำหนดไว้โดยห้ามมิให้จำเลยขัดขวาง ถ้าจำเลยไม่ปฏิบัติตามให้ศาลมีคำสั่งให้จำเลยส่งสมุดทะเบียนและสมุดบัญชีเกี่ยวกับธุรกิจของจำเลยมายังศาลเพื่อโจทก์จะได้ตรวจดูต่อไป
จำเลยให้การว่า โจทก์มิใช่ผู้มีส่วนได้เสียในอันที่จะขอตรวจดูสมุดทะเบียนและสมุดบัญชีเกี่ยวกับธุรกิจของจำเลยตามความหมายของพระราชบัญญัติประกันวินาศภัย พ.ศ. 2510 มาตรา 34 เพราะคำว่า"ผู้มีส่วนได้เสีย" ในมาตราดังกล่าวมิได้หมายความถึงผู้ถือหุ้นของบริษัทจำเลย แต่หมายถึงผู้เอาประกันภัยหรือบุคคลที่อาจเรียกร้องความเสียหายจากจำเลยอันเนื่องจากธุรกิจของจำเลยเท่านั้น โจทก์มิได้มีรายการที่โจทก์เกี่ยวข้องในสมุดทะเบียนและสมุดบัญชีเกี่ยวกับธุรกิจของจำเลย ทั้งมิได้แจ้งให้จำเลยทราบว่าโจทก์จะขอตรวจและขอคัดรายการใดที่โจทก์เกี่ยวข้องเป็นการใช้สิทธิไม่สุจริตและมิชอบด้วยกฎหมายโจทก์ไม่มีอำนาจฟ้อง ขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้นพิจารณาแล้วเห็นว่า โจทก์เป็นผู้ถือหุ้นของบริษัทจำเลย เป็นผู้มีส่วนได้เสียโดยตรงเกี่ยวกับการดำเนินธุรกิจทั้งหมดของบริษัทจำเลย จึงมีสิทธิขอตรวจดูสมุดทะเบียนและสมุดบัญชีเกี่ยวกับธุรกิจของจำเลยได้ พิพากษาให้โจทก์เข้าตรวจดูสมุดทะเบียนและสมุดบัญชีเกี่ยวกับธุรกิจของบริษัทจำเลยได้ในเวลาอันสมควร และไม่ขัดต่อการปฏิบัติงานของจำเลย
จำเลยอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาฟังข้อเท็จจริงว่า โจทก์เป็นผู้ถือหุ้นของบริษัทจำเลย และเห็นว่าที่พระราชบัญญัติประกันวินาศภัย พ.ศ. 2510 มาตรา 34 บัญญัติว่า"ผู้มีส่วนได้เสียจะขอตรวจสมุดทะเบียนตามาตรา 32 เฉพาะรายการที่ตนเกี่ยวข้องก็ได้" นั้น เป็นการให้สิทธิแก่ผู้มีส่วนได้เสียโดยจำกัดว่าผู้มีส่วนได้เสียต้องแสดงรายการที่ตนเกี่ยวข้อง ทั้งนี้เพื่อให้บริษัททราบเหตุผลของผู้ร้องด้วยแต่คดีในคำฟ้องและสำเนาเอกสารท้ายฟ้องไม่ปรากฏว่าโจทก์ได้แสดงรายการที่ตนมีส่วนได้เสียเกี่ยวข้องในการขอตรวจสมุดทะเบียนตามความในมาตรา 34 นั้น แต่อย่างไร คำขอของโจทก์จึงขาดสารสำคัญที่กฎหมายบัญญัติไว้ ยังถือไม่ได้ว่าจำเลยได้โต้แย้งสิทธิของโจทก์แล้ว โจทก์ยังไม่มีสิทธิที่จะฟ้องบังคับบริษัทจำเลยให้ปฏิบัติตามคำขอของโจทก์ได้
พิพากษากลับ ให้ยกฟ้องโจทก์