คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 332/2512

โจทก์ผู้จัดหาและประกอบอุตสาหกรรมอาหารไก่ออกจำหน่ายฟ้องเรียกค่าอาหารไก่ซึ่งจำเลยซื้อเชื่อไป มีกำหนดอายุความสองปีตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 165(1)

จำเลยรับสภาพหนี้โดยการผ่อนชำระหนี้ย่อมทำให้อายุความสะดุดหยุดลง และเริ่มนับอายุความใหม่ต่อไป

แม้โจทก์จะได้ฟ้องจำเลยเป็นคดีล้มละลายมาก่อนภายในกำหนดอายุความ แต่ศาลพิพากษายกฟ้องเพราะเหตุจำเลยไม่เป็นคนมีหนี้สินล้นพ้นตัว คดีถึงที่สุดการฟ้องคดีซึ่งต้องยกฟ้องย่อมไม่เป็นเหตุให้อายุความสะดุดหยุดลง

คดีที่โจทก์ฟ้องจำเลยเป็นคดีล้มละลายแม้ศาลจะฟังว่าจำเลยเป็นหนี้โจทก์จริงแต่ยกฟ้องเพราะจำเลยไม่ต้องด้วยเกณฑ์เป็นบุคคลล้มละลายนั้นกรณีต้องด้วยมาตรา 174 ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ทั้งมาตรา 174 ก็มิได้บัญญัติยกเว้นว่าถ้าเป็นกรณีฟ้องเพื่อตั้งหลักฐานสิทธิเรียกร้องแม้ศาลพิพากษายกฟ้องก็ให้อายุความสะดุดหยุดลง

คดีที่ศาลพิพากษายกฟ้อง เพราะจำเลยไม่เป็นคนมีหนี้สินล้นพ้นตัวนั้นไม่ต้องด้วยประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 176 ซึ่งเป็นเรื่องศาลยกคดีเสีย เพราะเหตุคดีไม่อยู่ในอำนาจศาลและกำหนดอายุความสิ้นไปในระหว่างพิจารณาคดีหรือจะสิ้นลงภายในระหว่างหกเดือนภายหลังที่ได้พิพากษาคดีถึงที่สุดอายุความจึงไม่ขยายออกไป

โจทก์ซึ่งมีวัตถุประสงค์จัดหาและประกอบอุตสาหกรรมอาหารไก่ออกจำหน่ายฟ้องเรียกค่าอาหารไก่ซึ่งจำเลยซื้อเชื่อไปรวม 50,686 บาท

จำเลยต่อสู้หลายประการ และว่าฟ้องโจทก์ขาดอายุความ

ศาลชั้นต้นพิพากษายกฟ้องโดยเหตุคดีขาดอายุความ

โจทก์อุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน

โจทก์ฎีกา

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า สิทธิเรียกร้องรายนี้เป็นหนี้ค่าซื้อเชื่ออาหารไก่สำเร็จรูปที่โจทก์ได้ส่งมอบแก่จำเลยมีอายุความ 2 ปี ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 165(1) จำเลยได้รับสภาพหนี้โดยผ่อนชำระหนี้ครั้งสุดท้ายเมื่อวันที่ 27 พฤษภาคม 2506 ทำให้อายุความสะดุดหยุดลง และเริ่มนับอายุความใหม่ต่อไปตามมาตรา 181 วรรคสองซึ่งครบ 2 ปีในวันที่ 27 พฤษภาคม 2508 โจทก์ฟ้องคดีนี้เมื่อวันที่ 28 มกราคม 2509 เกินกว่า 2 ปีแล้ว แม้โจทก์จะได้ฟ้องจำเลยเป็นคดีล้มละลายเมื่อวันที่ 9 ธันวาคม 2507 แต่ศาลแพ่งได้พิพากษาเมื่อวันที่ 30 ธันวาคม 2508 ให้ยกฟ้องโจทก์ เพราะเหตุจำเลยไม่เป็นคนมีหนี้สินล้นพ้นตัว ซึ่งคดีถึงที่สุดแล้ว จึงต้องด้วยประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 174 ซึ่งบัญญัติว่าการฟ้องคดีไม่เป็นเหตุให้อายุความสะดุดหยุดลง หากว่าคดีนั้นได้ถอนเสียละทิ้งเสีย หรือต้องยกฟ้อง ดังนั้น คดีของโจทก์จึงขาดอายุความ

ที่โจทก์ฎีกาว่า การฟ้องคดีล้มละลายเป็นการฟ้องเพื่อตั้งหลักฐานสิทธิเรียกร้องตามมาตรา 173 ทำให้อายุความสะดุดหยุดลงนับแต่วันฟ้องจนถึงวันอ่านคำพิพากษา และศาลแพ่งฟังข้อเท็จจริงว่า จำเลยเป็นหนี้โจทก์จริงหากต้องยกฟ้องเพราะไม่ต้องด้วยเกณฑ์ล้มละลายควรปรับคดีด้วยมาตรา 173, 175, 176 นั้น

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า เมื่อกรณีนี้ต้องด้วยมาตรา 174 ก็ต้องนำมาปรับแก่คดี และมาตรา 174 ก็มิได้บัญญัติยกเว้นว่า ถ้ากรณีเป็นเรื่องฟ้องเพื่อตั้งหลักฐานสิทธิเรียกร้อง แม้ศาลยกฟ้องก็ให้อายุความสะดุดหยุดลง ส่วนมาตรา 175 เป็นเรื่องอายุความสะดุดหยุดอยู่ระหว่างคดีที่ฟ้องอยู่ในศาลจนกว่าคดีจะถึงที่สุด และมาตรา 176 เป็นเรื่องศาลยกคดีเสียเพราะเหตุคดีไม่อยู่ในอำนาจศาล และกำหนดอายุความสิ้นไปในระหว่างพิจารณาคดีหรือจะสิ้นลงภายในระหว่างหกเดือนภายหลังที่ได้พิพากษาคดีถึงที่สุด ซึ่งหาเกี่ยวแก่คดีนี้ไม่ เพราะคดีนี้ไม่มีปัญหาเรื่องคดีไม่อยู่ในอำนาจศาล

พิพากษายืน