คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 341/2495

โจทก์ฟ้องเรียกที่ดินและเรือนจากจำเลยโดยอ้างว่ามรดกยกให้โจทก์แต่ผู้เดียว แต่ทางพิจารณาได้ความว่าเป็นมรดกของผู้ตายตกได้แก่โจทก์และจำเลย ดังนี้ ศาลก็อาจพิพากษาให้โจทก์รับส่วนแบ่งไปได้ตาม ป.ม.วิ.แพ่งมาตรา 142 ส่วนข้อที่ผู้ส่วนควรได้มรดกจะมีอยู่นั้นก็เป็นเรื่องของผู้นั้นจะต้องร้องขอเข้ามาเอง หาใช่เป็นหน้าที่ของศาลไม่

ป.ม.แพ่งฯมาตรา 1622 เป็นบทบัญญัติห้ามมิให้พระภิกษุเรียกร้องเอาทรัพย์มรดกในฐานะที่เป็นทายาทโดยธรรม แต่ถ้าพระภิกษุถูกฟ้องเป็นจำเลยแล้ว ศาล พิพากษาให้พระภิกษุได้รับส่วนแบ่งมรดกด้วย ก็ไม่เป็นการขัดหับ ป.ม.แพ่งฯ มาตรา 1622

โจทก์ฟ้องเรียกที่ดินและบ้านเรือนจากจำเลยโดยอ้างว่า มารดาโจทก์ยกให้โจทก์ จำเลยเป็นผู้อาศับ

ศาลชั้นต้นพิจารณาแล้ว ฟังว่าที่ดินและบ้านเรือนมารดาโจทก์มิได้ยกให้บุตรคนใด จึงเป็นมรดกตกได้แก่โจทก์ จำเลย และวินิจฉัยว่า แม้โจทก์จะฟ้องขอให้แสดงว่าที่ดินและเรือนเป็นของโจทก์ผู้เดียว แต่เมื่อได้ความว่าเป็นมรดกอันควรแบ่ง ศาลก็อาจแบ่งให้ได้ จึงพิพากษาให้แบ่งที่ พิพาทออกเป็น ๓ ส่วน ให้โจทก์จำเลยได้คนละส่วน แบ่งเรือนเป็นของโจทก์และพระภิกษุเสริฐจำเลยคนละครึ่ง

จำเลยอุทธรณ

ศาลอุทธรณ์เห็นว่า โจทก์สืบไม่สมฟ้อง และคดีไม่มีประเด็นมาทางมรดก ทั้งพระภิกษุประเสริฐจำเลยก็เป็นพระภิกษุตั้งแต่เมื่อใด ไม่ปรากฎ การให้แบ่งมรดกยังไม่สมควร และอาจขัดกับ ป.ม.แพ่งฯมาตรา ๑๖๒๒ ได้ จึง พิพากษายกฟ้อง

โจทก์ฎีกาขอให้แบ่งตามคำพิพากษา ศาลชั้นต้น

ศาลฎีกาเห็นว่า แม้คดีนีโจทก์จะไม่ได้ฟ้องของแบ่งมรดกโดยตรงก็ดี แต่ก็กล่าวอยู่ว่าที่ดินและเรือนพิพาทเป็นของนางธูปมารดา โจทก์และนายมาดนางเหมาะ ซึ่งเป็นบิดามารดาจำเลย ซึ่งได้ตายไปแล้ว แลจำเลยก็รับในข้อนี้ แต่ต่างฝ่ายต่างเถียงกันว่าเป็นของตนฝ่ายเดียว หากทางพิจารณาฟังว่า เป็นมรดกอันควรแบ่ง ศาลก็อาจพิพากษาให้โจทก์ได้รับส่วนแบ่งไปได้ตาม ป.ม.วิ.แพ่งมาตรา ๑๔๒ ส่วนข้อที่มีส่วนควรได้มรดกอาจจะมีอยู่นั้น ก็เป็นเรื่องของผู้นั้นจะต้องร้องขอเข้ามาเอง หาใช่เป็นหน้าที่ของศาลไม่ ส่วนข้อที่ปรากฏว่านายประเสริฐจำเลยเป็นพระภิกษุนั้น คดีนี้พระภิกษุประเสริฐไม่ใช่เป็นผู้เรียกร้องเอาทรัพย์มรดก หากแต่ถูกฟ้องเป็นจำเลย จึงไม่เป็นการขัดกับ ป.ม.แพ่งฯมาตรา ๑๖๒๒ อย่างใด

จึง พิพากษากลับคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ ให้บังคับคดีตามคำพิพากษาศาลชั้นต้น

์