คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 413/2528

จำเลยทำสัญญาจะขายที่นาพิพาทซึ่งเป็นที่ดินมือเปล่าให้แก่ ก. สามีโจทก์ และได้ส่งมอบการครอบครองให้ตั้งแต่วันทำสัญญาแล้ว โดยมีข้อตกลงกันว่าจะไปขอออก น.ส.3 แล้วจดทะเบียนโอนในภายหลัง. ต่อมาจำเลยและสามีโจทก์ไปยื่นเรื่องราวขอขายและขอออก น.ส.3 ต่อทางการ แต่ในที่สุดทางการไม่ออก น.ส.3 ให้จึงยังมิได้จดทะเบียนโอนตามที่ตกลงกันไว้ แม้สามีโจทก์เข้าครอบครองที่นาพิพาทตอนแรกตามสัญญาจะซื้อขายเป็นการครอบครองแทนจำเลยผู้ขายก็ตาม แต่ภายหลังจากที่ไม่สามารถออก น.ส.3 ได้ สามีโจทก์ก็ได้ไปแจ้งการครอบครองและนำสำรวจเสียภาษีบำรุงท้องที่ เมื่อสามีโจทก์ตายโจทก์ได้เอาที่นาพิพาทให้จำเลยเช่า พฤติการณ์แห่งคดีเช่นนี้เป็นที่เห็นได้ว่า เมื่อจำเลยไม่สามารถที่จะออก น.ส.3 สำหรับที่พิพาทเพื่อจดทะเบียนสิทธิโอนที่นาพิพาทให้แก่สามีโจทก์แล้ว ทั้งจำเลยและสามีโจทก์ก็ไม่ได้คำนึงถึงการที่จะทำการจดทะเบียนสิทธิที่นาพิพาทให้ถูกต้องตามกฎหมายต่อไป ถือได้ว่าจำเลยสละการครอบครองที่นาพิพาทให้แก่สามีโจทก์และโจทก์โดยเด็ดขาดแล้ว สามีโจทก์และโจทก์ได้ยึดถือที่นาพิพาทโดยเจตนาจะยึดถือเพื่อตนจึงเป็นเจ้าของผู้มีสิทธิครอบครองที่นาพิพาท

โจทก์ฟ้องว่า จำเลยขายที่นาพิพาทให้นายแก้ว สามีโจทก์ จำเลยได้รับเงินค่าที่นาพิพาทและส่งมอบการครอบครองที่นาพิพาทให้สามีโจทก์ตั้งแต่วันทำสัญญาเมื่อสามีโจทก์ตายที่นาพิพาทจึงตกได้แก่โจทก์ และโจทก์ได้ครอบครองทำประโยชน์อย่างเจ้าของตลอดมา ต่อมาภายหลังจำเลยได้บุกรุกเข้าทำนาพิพาท ขอให้พิพากษาว่าที่นาพิพาทเป็นของโจทก์ ห้ามจำเลยและบริวารเข้าไปเกี่ยวข้อง กับให้ใช้ค่าเสียหาย

จำเลยให้การว่า จำเลยแบ่งขายที่นาพิพาทให้สามีโจทก์ครึ่งหนึ่งแต่เนื่องจากที่นาพิพาทยังมิได้แจ้ง ส.ค. ๑ จำเลยจึงมอบเอกสารต่าง ๆ เกี่ยวกับที่นาพิพาทให้สามีโจทก์เพื่อไปยื่นเรื่องราวขอออก น.ส.๓ ให้ ต่อมาสามีโจทก์ไม่สามารถออก น.ส.๓ ได้จึงได้ขอเงินค่าที่นาพิพาทคืนจากจำเลย จำเลยได้ครอบครองที่นาพิพาทตลอดมาสามีโจทก์หรือโจทก์ไม่เคยเข้าไปเกี่ยวข้อง

ศาลชั้นต้นพิพากษาว่า ที่นาพิพาทเป็นของโจทก์ ให้ขับไล่จำเลยและบริวารและห้ามเข้าไปเกี่ยวข้อง กับให้ใช้ค่าเสียหาย

จำเลยอุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน

จำเลยฎีกา

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ข้อเท็จจริงฟังได้ว่า จำเลยได้ทำสัญญาจะขายที่นาพิพาททั้งแปลงให้แก่นายแก้วสามีโจทก์ และได้มอบที่นาพิพาทให้นายแก้วสามีโจทก์เข้าครอบครองตั้งแต่วันทำสัญญาจะขายแล้ว แม้การเข้าครอบครองที่นาพิพาทของนายแก้วสามีโจทก์และโจทก์ในตอนแรกนี้จะเป็นการเข้าครอบครองตามสัญญาจะซื้อขาย อันเป็นการครอบครองแทนจำเลยผู้ขายก็ตาม ข้อเท็จจริงก็ได้ความต่อมาว่า หลังจากที่จำเลยยื่นเรื่องราวขอจดทะเบียนสิทธิและทำนิติกรรมและการสอบสวนสิทธิในที่ดิน ประเภทขายกับยื่นคำขอรับรองการทำประโยชน์ในที่พิพาทซึ่งอำเภอเมืองนครศรีธรรมราชได้ออกประกาศตามคำขอทั้งสองฉบับลงวันที่ ๓๐ เมษายน ๒๕๑๘ แล้ว แต่ทางอำเภอเมืองนครศรีธรรมราชไม่ออกหนังสือรับรองการทำประโยชน์ให้ ครั้นวันที่ ๒๘ พฤศจิกายน ๒๕๒๐ นายแก้วสามีโจทก์จึงไปแจ้งสิทธิครอบครองต่ออำเภอเมืองนครศรีธรรมราชและได้นำสำรวจเพื่อเสียภาษีในปี พ.ศ. ๒๕๒๐ หรือ พ.ศ. ๒๕๒๑ และได้เสียภาษีบำรุงท้องที่ หลังจากนายแก้วสามีโจทก์ตายแล้ว ใน พ.ศ. ๒๕๒๒ โจทก์ได้เอาที่นาพิพาทให้จำเลยเช่าโดยแบ่งข้าวกัน ต่อมาปี พ.ศ. ๒๕๒๔ โจทก์จะเอาค่าเช่าเป็นเงิน จำเลยไม่ยอมให้โจทก์จึงไปร้องเรียนต่อทางอำเภอเมืองนครศรีธรรมราชว่าจำเลยบุกรุกเข้าทำนาไม่ให้ค่าเช่า ฝ่ายจำเลยยอมรับว่าเคยทำนาแบ่งข้าวให้โจทก์จริง พฤติการณ์แห่งคดีเช่นนี้เป็นที่เห็นได้ว่า เมื่อจำเลยไม่สามารถที่จะออกหนังสือรับรองการทำประโยชน์ (น.ส.๓) สำหรับที่นาพิพาทเพื่อจดทะเบียนสิทธิโอนให้แก่นายแก้วสามีโจทก์ได้แล้ว ทั้งจำเลยและนายแก้วสามีโจทก์ก็ไม่ได้คำนึงถึงการที่จะทำการจดทะเบียนสิทธิในที่นาพิพาทให้ถูกต้องตามกฎหมายกันต่อไป ถือได้ว่าจำเลยสละการครอบครองที่นาพิพาทให้แก่นายแก้วสามีโจทก์และโจทก์โดยเด็ดขาดแล้ว นายแก้วสามีโจทก์และโจทก์ได้ยึดถือที่นาพิพาทโดยเจตนาจะยึดถือเพื่อตนจึงเป็นเจ้าของผู้มีสิทธิครอบครองในที่นาพิพาท

พิพากษายืน.