คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 493/2489

ฟ้องโจทก์ว่า จำเลยใช้เครื่องมือผิดกฎหมายกระทำผิด มิได้ระบุเจาะจงไปว่า เป็นสิ่วของกลางในคดีและไม่มีคำขอให้ริบทรัพย์ดังนี้ศาลสั่งริบสิ่วนั้นไม่ได้ เกินคำขอ

การริบของกลางเป็นโทษทางอาญาเกี่ยวกับความสงบเรียบร้อยของประชาชน แม้ไม่มีฝ่ายใดคัดค้าน ศาลฎีกาก็ยกขึ้นวินิจฉัยเองได้

โจทก์ฟ้องหาว่า จำเลยสมคบกันใช้เครื่องมือที่มีไว้โดยผิดกฎหมาย งัดห้องใต้ถุนเรือน แล้วลักเอาทรัพย์ไปขอให้ลงโทษตามกฎหมายลักษณะอาญา มาตรา 293, 294, 295 และมีคำขอท้ายฟ้องให้คืนหรือใช้ราคาทรัพย์ 1,348 บาท แก่เจ้าทรัพย์ด้วย

ศาลฎีกาคงฟังข้อเท็จจริงยืนตามศาลอุทธรณ์ ให้ลงโทษเฉพาะนักโทษชาย มา จำเลย ส่วนลิ่วของกลางซึ่งศาลอุทธรณ์สั่งริบนั้นศาลฎีกาเห็นว่าตามฟ้องโจทก์มิได้เจาะจงว่า ได้ใช้ลิ่วของกลางในการกระทำผิด ทั้งไม่มีคำขอให้ริบทรัพย์ ศาลอุทธรณ์ให้ริบลิ่วของกลางจึงเกินคำขอ ไม่ชอบด้วยประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 192 และแม้จะไม่มีการคัดค้านในข้อนี้ แต่การลงโทษทางอาญาเกี่ยวกับความสงบเรียบร้อยของประชาชน ศาลฎีกามีอำนาจยกขึ้นวินิจฉัยได้เอง พิพากษาแก้คำพิพากษาศาลอุทธรณ์ ไม่ริบลิ่วของกลาง