คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 624/2493

คดีที่ศาลพิพากษาให้ริบข้าวของกลางจำนวนหนึ่ง ซึ่งปรากกว่าขณะจำเลยถูกจับนั้น มีข้าวของกลางอยู่ในความครอบครองของจำเลยเพียงเล็กน้อย ข้าวนอกนั้นจำเลยได้ขายไปเรื่อย ๆ ก่อนถูกจับ ดังนี้ถือว่าข้าวของกลางคือข้าวที่จับได้จากจำเลย ส่วนข้าวนอกนั้นไม่ใช่ข้าวของกลางที่ศาลให้ริบ ศาลจะให้จำเลยใช้ราคาไม่ได้

เดิมโจทก์ฟ้องว่า จำเลยไม่แจ้งปริมาณและสาถนที่เก็บข้าวที่จำเลยมีไว้ ๒๕ กระสอบ จำเลยรับสารภาพ ศาลจังหวัดกาญจนบุรีพิพากษาลงโทษจำเลยและให้ริบข้าวของกลาง ปรากฏว่าเมื่อจำเลยถูกจับนั้นมีข้าวอยู่ในความครอบครองของจำเลยเพียง ๒ กระสอบ ในชั้นบังคับคดีจำเลยคงมอบ ๒ กระสอบนั้นแก่เจ้าหน้าที่โจทก์ร้องขอให้บังคับจำเลย ตาม ก.ม.อาญามาตรา ๒๙ จำเลยแถลงว่า ข้าว๒๓ กระสอบได้ขายไปก่อนถูกจับหมดแล้ว ไม่สามารถส่งมอบได้

ศาลชั้นต้น สั่งให้จำเลยใช้ราคาข้าว ๒๓ กระสอบราคา ๓๒๒๐ บาทภายใน ๑๕ วัน มิฉะนั้นให้บังคับคดีตาม ม. ๒๙ ก.ม.อาญา ศาลอุทธรณ์เห็นว่า ข้าว ๒๓ กระสอบไม่ได้เป็นของกลางในคดีนี้ จะริบไม่ได้ พิพากษากลับให้ยกคำร้องของโจทก์

โจทก์ฎีกา

ศาลฎีกาเห็นว่า ในขณะจำเลยถูกจับกุม จำเลยมีข้าวของกลางอยู่เพียง ๒ กระสอบ และถูกยึดเป็ฯของกลาง แม้จำเลยจะกระทำผิดในการที่มีข้าวอยุ่ในคความครอบครองถึง ๒๕ กระสอบก็ดี แต่ก็ได้ความว่าจำเลยได้จำหน่ายไปเรื่อย ๆ จนเหลือเพียง ๒ กระสอบจึงถูกจับ ข้าวที่จำหน่ายไปแล้ว ๒๓ กระสอบนั้นหาใช่เป็ฯข้าวของกบางไม่ และมิใช่ข้าวที่ศาลชั้นต้นพิพากษาให้ริบ

พิพากษายืน