คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 661/2498

โจทก์ฟ้องว่าโจทก์จำเลยเป็นสามีภรรยากันมาก่อนใช้ ป.พ.พ. บรรพ 5 จึงขอให้ศาลแสดงว่าทรัพย์ที่พิพาทเป็นสินสมรส โจทก์มีสิทธิสองส่วนจำเลยหนึ่งส่วน

จำเลยต่อสู้ว่าทรัพย์พิพาทเป็นสินส่วนตัวจำเลย ๆ เป็นภรรยาโจทก์หลังใช้ ป.พ.พ. บรรพ 5 ไม่ได้จดทะเบียนสมรสกัน ภายหลังได้หย่าขาดและแบ่งทรัพย์กันแล้ว ดังนี้ แม้ในคดีก่อนที่จำเลยฟ้องโจทก์ว่าลักตัดยางในสวนพิพาทศาล่จะฟังข้อเท็จจริงว่าโจทก์จำเลยเป็นสามีภรรยากันก่อนใช้ ป.พ.พ. บรรพ5 ก็ดี ในคดีใหม่นี้ ศาลก็ฟังข้อเท็จจริงว่าโจทก์จำเลยเป็นสามีภรรยากันเมื่อใช้ ป.พ.พ.บรรพ 5 แล้ว และไม่ได้จดทะเบียนสมรสกันได้ เพราะคดีใหม่นี้+หาได้เกี่ยวเนื่องมาจากคดีอาญาที่หากันว่าลักตัดยางในสวนพิพาทไม่ คู่ความมาพิพาทกันด้วยสิทธิในครอบครัว และทรัพย์สินในทางแพ่ง เป็นเรื่องใหม่อีกโสดหนึ่งต่างหาก

โจทก็์ฟ้องขอให้ศาลแสดงว่าที่พิพาทซึ่งนางสอนมารดาจำเลยยกให้นี้เป็นสินสมรส นางสอนตายให้จำเลยประกาศรับมรดกใส่ชื่อโจทก์จำเลยในโฉนดร่วมกัน

จำเลยให้การว่าที่นี้มารดาให้จำเลยก่อนได้กับโจทก์จึงเป็นสินส่วนตัว จำเลยเป็นภรรยาโจทก์ภายหลังใช้ ป.พ.พ. บรรพ ๕ ไม่ได้จดทะเบียนสมรส โจทก์เลิกหย่ากับจำเลยแบ่งทรัพย์กันแล้ว

ศาลชั้นต้นเห็นว่าโจทก์จำเลยได้กันภายหลังใช้ ป.พ.พ. ไม่ได้จดทะเบียนสมรส ไม่เป็นคู่สมรสตาม ก.ม. ที่พิพาทจำเลยมีมาก่อนได้รับโจทก์ ๆ ไม่มีส่วนเกี่ยวข้องให้ยกฟ้อง

โจทก์อุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์ยืน

โจทก์ฎีกา ศาลฎีกาเห็นพ้องด้วยศาลอุทธรณ์ว่าคดีเรื่องนี้มูลกรณีเป็นคนละอย่างหาได้เกี่ยวเนื่องมาจากคดีอาญาที่หากันว่าลักตัดยางในสวนพิพาทไม่ คู่ความมาพิพาทกันด้วยสิทธิในครอบครัวและทรัพย์สินในทางแพ่งเป็นเรื่องใหม่อีกโสดหนึ่งต่างหาก ที่ศาลชี้ขาดในคดีอาญาไปเช่นนั้นก็เพราะจำเลยมาเป็นโจทก์เบิกความในชั้นไต่สวนมูลฟ้องไว้ ดังนั้น อันจะเอาผิดแก่จำเลยในคดีนั้นไม่ได้ ศาลจึงพิพากษายกฟ้องคดีอาญาเสีย เมื่อโจทก์กลับมาฟ้องคดีนี้เรียกทรัพย์จากจำเลย ๆ มีพยานหลักฐานในข้อนี้อย่างไรศาลย่อมพิจารณาพิพากษาได้ฎีกาของโจทก์จึงฟังไม่ขึ้น

โจทก์จำเลยได้กันเมื่อ ป. พ. พ. บรรพ ๕ แล้ว เมื่อไม่ได้จดทะเบียนสมรสก็ไม่นับเป็นสามีภรรยากันโดยชอบด้วย ก.ม.

ที่ดินมีโฉนด การพูดให้ด้วยวาจา ก.ม.ก็ไม่รับนับว่าเป็นการให้ เมื่อนางสอนตาย ที่ดินจึงเป็นมรดกแก่ทายาทเมื่อโจทก์ไม่ใช่สามีโดยชอบด้วย ก.ม. ก็ไม่มีสิทธิเกี่ยวข้อง

จึงพิพากษายืน