คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 7170/2538

โจทก์มีหนี้ผูกพันที่จะต้องคืนเงินที่จำเลยได้ไถ่ถอนจำนองที่ดินจากธนาคารแทนโจทก์ส่วนข้อตกลงที่ว่าเมื่อจำเลยไถ่ถอนจำนองแล้วโจทก์จะต้องขายที่ดินที่ไถ่ถอนจำนองดังกล่าวที่ให้จำเลยยึดเอกสารสิทธิสำหรับที่ดินไว้ให้แก่จำเลยนั้นเป็นข้อตกลงอีกต่างหากหาใช่หนี้อันเป็นคุณประโยชน์แก่จำเลยเกี่ยวด้วยทรัพย์สินที่จำเลยไถ่ถอนมาตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา241ไม่จำเลยจึงไม่มีสิทธิยึดหน่วงเอกสารสิทธิสำหรับที่ดินของโจทก์เมื่อโจทก์นำเงินมาวางศาลเต็มตามจำนวนที่จำเลยไถ่ถอนจำนองที่ดินจากธนาคารแทนโจทก์แล้วจำเลยจึงต้องคืนเอกสารสิทธิที่อยู่กับจำเลยให้แก่โจทก์ โจทก์ฟ้องขอให้จำเลยส่งมอบเอกสารสิทธิสำหรับที่ดินคืนจำเลยต่อสู้ว่าไม่ต้องคืนเป็นคดีขอให้ปลดเปลื้องทุกข์อันไม่อาจคำนวณราคาเป็นเงินได้มิใช่คดีพิพาทเกี่ยวกับกรรมสิทธิ์หรือสิทธิครอบครองในที่ดิน

โจทก์ฟ้องขอให้บังคับจำเลยรับเงินจำนวน 197,533.41 บาทและคืนเอกสารสิทธิสำหรับที่ดิน 4 ฉบับ แก่โจทก์

จำเลยให้การต่อสู้คดี ขอให้ยกฟ้อง

ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยรับเงินจำนวน 197,533.41 บาท จากโจทก์และคืนโฉนดที่ดินและหนังสือรับรองการทำประโยชน์รวม 4 ฉบับให้แก่โจทก์

จำเลยอุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์ภาค 1 พิพากษายืน

จำเลยฎีกา

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า คดีมีปัญหาต้องวินิจฉัยตามฎีกาจำเลยว่าจำเลยจะต้องคืนเอกสารสิทธิสำหรับที่ดินรวม 4 ฉบับ ให้แก่โจทก์หรือไม่ พิเคราะห์แล้ว เห็นว่า โจทก์มีหนี้ผูกพันที่จะต้องชำระเงินที่จำเลยได้ไถ่ถอนจำนองที่ดินจากธนาคารทหารไทย จำกัดสาขาอุดรธานีแทนโจทก์ ส่วนข้อตกลงที่ว่า เมื่อจำเลยไถ่ถอนจำนองมาแล้ว โจทก์จะต้องขายที่ดินแปลงหนึ่งให้แก่จำเลยนั้น เป็นข้อตกลงอีกต่างหาก หาใช่หนี้อันเป็นคุณประโยชน์แก่จำเลยเกี่ยวด้วยทรัพย์สินที่จำเลยไถ่ถอนมาตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 241ไม่ จำเลยจึงไม่มีสิทธิยึดหน่วงเอกสารสิทธิสำหรับที่ดินรวม 4 ฉบับของโจทก์ เมื่อโจทก์นำเงินมาวางศาลจำนวน 197,533.41 บาทเต็มตามจำนวนที่จำเลยไถ่ถอนจำนองที่ดินจากธนาคารทหารไทย จำกัดสาขาอุดรธานี แทนโจทก์แล้ว จำเลยจึงต้องคืนเอกสารสิทธิทั้งหมดที่อยู่กับจำเลยให้แก่โจทก์

อนึ่ง คดีนี้โจทก์ฟ้องขอให้จำเลยส่งมอบเอกสารสิทธิสำหรับที่ดินคือโฉนดที่ดินและหนังสือรับรองการทำประโยชน์ จำเลยให้การต่อสู้ว่าจำเลยไม่ต้องส่งมอบเอกสารสิทธิสำหรับที่ดินแก่โจทก์ เป็นคดีฟ้องขอให้ปลดเปลื้องทุกข์อันไม่อาจคำนวณราคาเป็นเงินได้ มิใช่เป็นคดีพิพาทเกี่ยวกับกรรมสิทธิ์หรือสิทธิครอบครองในที่ดิน ที่จำเลยเสียค่าขึ้นศาลชั้นอุทธรณ์และฎีกาอย่างคดีมีทุนทรัพย์จึงเป็นการเสียเกินสมควรคืนค่าขึ้นศาลส่วนที่เกินให้แก่จำเลย

พิพากษายืน คืนค่าขึ้นศาลที่จำเลยเสียเกินมา 9,475 บาทแก่จำเลย