คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 875/2492

มอบที่ดินให้เจ้าหนี้ทำกินต่างดอกเบี้ยโดยทำสัญญากันเอง ไม่ได้จดทะเบียนแต่อย่างใด ย่อมไม่มีผลสมบูรณ์ที่จะใช้บังคับให้เกิดสิทธิยึดถือไว้ เมื่อเจ้าของกรรมสิทธิติดตามเอาคืน โดยขอชำระหนี้ให้แก่เจ้าหนี้ เจ้าหนี้ต้องคืนที่ดินให้แก่เจ้าของกรรมสิทธิไป

คำพิพากษาคดีอาญาศาลชั้นต้นที่ศาลสูงได้พิพากษากลับแล้วนั้น จะนำเอาข้อเท็จจริงที่ศาลชั้นต้นชี้ขาดมาใช้ในคดีแพ่งไม่ได้

โจทก์ขอให้จำเลยรับชำระหนี้ 300 บาท และคืนนาให้โจทก์ จำเลยต่อสู้ว่ากู้กัน 1300 บาท ไม่ใช่ 300 บาท ดังนี้ จำนวนหนี้ที่แท้จริงจะบังคับกันได้หรือไม่ และจะเป็นจำนวนมากกว่า 300 บาทหรือเท่าใดนั้น จำเลยมิได้ฟ้องแย้งขอให้บังคับโจทก์ให้ใช้เงินอันจะต้องเสียค่าธรรมเนียมตาม ป.ม.วิแพ่ง ศาลจึงไม่วินิจฉัยปัญหาเรื่องจำนวนหนี้ให้.

(อ้างฎีกา 1283/80, 231/82)

โจทก์ฟ้องว่า บิดาโจทก์กู้เงินจำเลยไป ๓๐๐ บาท เอาที่นา ๑ แปลงให้จำเลยทำกินต่างดอกเบี้ย บิดาโจทก์วายชนม์ โจทก์เป็นผู้รับมฤดก ได้นำเงินไปชำระและขอรับนาคืน จำเลยไม่ยอมจึงขอให้ศาลบังคับ จำเลยต่อสู้ว่ากู้กัน ๑๓๐๐ บาท ตามสัญญาก็ไม่ใช่ ๓๐๐ บาท โจทก์เอาเงินมาให้ไม่ครบ จึงไม่ยอมให้ไถ่

โจทก์แถลงขออ้างเอกสารสัญญากู้ และขออ้างคำพิพากษาของศาลชั้นต้นในคดีที่โจทก์ฟ้องหาว่าจำเลยทำหนังสือปลอม โดยจำเลยทำหรือแก้หนังสือกู้ของนายหรั่งบิดาโจทก์อันอยู่ในความยึดถือของจำเลยจาก ๓๐๐ บาท เป็น ๑๓๐๐ บาท ซึ่งศาลชั้นต้นพิพากษาจำคุกจำเลย ศาลอุทธรณ์ ศาลฎีกาพิพากษากลับ ให้ยกฟ้องว่า โจทก์ไม่ระบุวันเดือนปีที่กระทำผิด จำเลยไม่คัดค้าน โจทก์แถลงไม่ติดใจสืบพะยานบุคคล จำเลยอ้างเอกสารและสืบพะยาน ๒ ปาก ศาลชั้นต้นพิพากษาให้โจทก์ชนะคดี ศาลอุทธรณ์พิพากษากลับ ให้ยกฟ้อง

โจทก์ฎีกา,

ศาลฎีกาเห็นว่า กรณีย์ที่บิดาโจทก์มอบที่ดินให้จำเลย โดยทำหนังสือสัญญากันเอง ไม่ได้จดทะเบียนแต่อย่างใด จึงไม่มีผลสมบูรณ์ที่จะใช้บังคับให้เกิดสิทธิยึดถือไว้ในเมื่อเจ้าของกรรมสิทธิติดตามเอาคืน จำเลยต้องคืนที่ดินของโจทก์ ให้โจทก์ตามฟ้อง

ส่วนจำนวนหนี้เงินกู้นั้น ศาลฎีกาเห็นว่า คำพิพากษาศาลชั้นต้นในคดีเรื่องก่อน ที่ศาลอุทธรณ์และศาลฎีกาพิพากษากลับเสียแล้วนั้น จะใช้ข้อเท็จจริงที่ศาลชั้นต้นชี้ไว้ในคดีอาญานั้นในคดีแพ่งเรื่องนี้ไม่ได้ ทั้งโจทก์มิได้อ้างพะยานหลักฐานอื่นใดอีก ศาลต้องยกคำของโจทก์ในข้อนี้เสีย ในขณะเดียวกัน จำนวนหนี้ที่แท้จริงจะบังคับกันได้หรือไม่ และจะเป็นจำนวนมากกว่า ๓๐๐ บาทหรือไม่นั้น จำเลยมิได้ฟ้องแย้ง ขอให้บังคับโจทก์ให้ใช้เงินอันจะต้องเสียค่าธรรมเนียม ศาลจึงไม่รับวินิจฉัยให้

พิพากษากลับ ให้จำเลยคืนนาให้โจทก์ แต่ไม่ติดสิทธิที่จำเลยจะว่ากล่าวต่อไปในเรื่องหนี้สิน.