คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 908/2493

โจทก์ฟ้องขอแบ่งมฤดกของผู้ตายจากจำเลย โดยบรรยายว่าได้ตกลงแบ่งปันทรัพย์มฤดกกันคนละกึ่ง แล้วต่างได้ปกครองร่วมกันมาจึงขอให้ศาลพิพากษาแบ่งทรัพย์ตามที่ตกลงแบ่งกันคนละครึ่ง แม้ทางพิจารณาจะได้ความว่า ในการตกลงแบ่งกันนั้น โจทก์ได้ที่ดินแปลงซีกตะวันตก จำเลยได้ซีกตะวันออกศาลก็จะพิพากษาแบ่งให้ตามนั้นไม่ได้เพราะโจทก์ไม่ได้ตั้งรูปคดีมาในทางขอแบ่งตามส่วนที่ครอบครองและมิได้นำรังวัดให้ปรากฎว่าส่วนที่ตนครอบครองนั้นแค่ไหน ศาลต้องพิพากษาให้ประมูลหรือขายทอดตลาด แล้วแบ่งเงินกันคนละครึ่ง

โจทก์ฟ้องในฐานมารดาผู้แทนโดยชอบธรรมของเด็กหญิงหนูพันบุตร เรียกทรัพย์มฤดกของนายแดงบิดาเด็กจากจำเลยซึ่งเป็นภรรยานายแดง โดยอ้างว่าเมื่อนายแดงตายแล้วจำเลยกับเด็กหญิงหนูพันตกลงแบ่งทรัพย์มฤดกกันต่างฝ่ายได้ทรัพย์ตามบัญชีท้ายฟ้องคนละกึ่ง จึงขอให้ศาลบังคับให้จำเลยแบ่งทรัพย์ตามบัญชีท้ายฟ้องให้โจทก์กึ่งหนึ่ง

ศาลชั้นต้นพิพากษาให้เอาที่ดินตามแผนที่หมายเลข ๒, ๓, ๔ และหมาย ๑ ฉะเพาะในเส้นสีเขียว ส่วนนอกเส้นสีเขียว ๑ ใน ๓ เป็นของจำเลย อีก ๒ ใน ๓ เข้ากองมฤดกแล้วแบ่งให้โจทก์จำเลยคนละครึ่ง จำเลยฝ่ายเดียวอุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์พิพากษาแก้ฉะเพาะส่วนที่ดินหมายเลข ๑ เป็นของโจทก์จำเลยคนละครึ่ง โดยโจทก์ได้ส่วนตะวันตกจำเลยได้ส่วนตะวันออก ทรัพย์อื่นให้ยกฟ้อง

โจทก์จำเลยฎีกา

ศาลฎีกาเห็นว่า ที่ดินหมายเลข ๑ นั้น โจทก์จำเลยได้มีการแบ่งปันและครองครองมาด้วยกันจริง แต่ที่ศาลอุทธรณ์ชี้ขาดให้แบ่งที่ดินโดยโจทก์ได้ซีกตะวันตก จำเลยได้ซีกตะวันออกนั้น เห็นว่าโจทก์ไม่ได้ตั้งรูปคดีมาในทางขอแบ่งตามส่วนที่ครอบครอง และมิได้นำรังวัดให้ปรากฎในแผนที่พิพาทว่าส่วนที่ตนครอบครองนั้นแค่ไหน ทั้งเมื่อศาลชั้นต้นแบ่งที่นอกเส้นสีเขียวให้เป็นสมรสของจำเลยเสีย ๑ ใน ๓ โจทก์ก็พอใจมิได้อุทธรณ์แล้ว โจทก์จึงควรได้ในที่แปลงนี้เพียงเท่าคำพิพากษาศาลชั้นต้น พิพากษาแก้ว่าที่ดินหมายเลข + ภายในเส้นสีเขียวทั้งหมดกับ ๒ ใน ๓ ส่วนของที่ดินแปลงนี้ นอกเส้นสีเขียวเป็นกองมฤดกของนายแดง ให้ประมูลหรือขายทอดตลาด แล้วแบ่งเงินกันคนละครึ่ง นอกจากนี้ยืน