คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 91/2489

ตามพระราชบัญญัติประถมศึกษา โรงเรียนประชาบาล หมายถึงโรงเรียนที่ประชาชนจัดตั้งและดำรงด้วยทรัพย์ตนเองอย่างหนึ่งและโรงเรียนที่นายอำเภอตั้งและดำรงด้วยเงินของประชาชนหรือด้วยเงินช่วยการศึกษาในงบประมาณของกระทรวงศึกษาธิการหรือทั้งสองประการอีกอย่างหนึ่ง

โจทก์ฟ้องว่าจำเลยลักทรัพย์ซึ่งเป็นของหลวงใช้ในราชการโรงเรียนประชาบาลซึ่งอยู่ในความดูแลรักษาของครูใหญ่ จำเลยให้การรับว่าได้ลักทรัพย์ของโรงเรียนประชาบาลฯ ซึ่งอยู่ในความควบคุมและรักษาของครูใหญ่ไปจริงตามฟ้อง ดังนี้ฟังไม่ได้ว่าจำเลยรับว่าลักทรัพย์ของหลวงใช้ในราชการ

โจทก์ฟ้องว่า จำเลยบังอาจลักเอาสมุดปกแข็ง กระดาษฟุ๊สแก๊ปและปากกา ซึ่งเป็นของหลวงใช้ในราชการโรงเรียนประชาบาลวัดดอนแดง ซึ่งอยู่ในความดูแลรักษาของนายชัยยุทธครูใหญ่ไป ขอให้ลงโทษตามกฎหมายลักษณะอาญามาตรา 294

จำเลยให้การรับสารภาพว่า ได้ลักสมุดปกแข็ง กระดาษฟุสแก๊ปกับปากกาของโรงเรียนประชาบาลวัดดอนแดงซึ่งอยู่ในความควบคุมดูแลรักษาของนายชัยยุทธครูใหญ่ ไปจริงตามฟ้อง โจทก์จำเลยไม่สืบพยาน

ศาลอุทธรณ์พิพากษาแก้คำตัดสินของศาลชั้นต้นเพียงให้คืนสมุดปกแข็งให้แก่เจ้าทรัพย์ ความอื่นรวมทั้งข้อวางบทกำหนดโทษคงยืนตาม โดยเห็นว่าที่ศาลชั้นต้นวินิจฉัยว่าจำเลยไม่ได้รับว่าสิ่งของที่จำเลยลักไปเป็นของหลวงที่ใช้ในราชการนั้นเป็นการถูกต้องแล้ว และหาอาจแปลได้ว่าโรงเรียนประชาบาลวัดดอนแดงเป็นหน่วยราชการแห่งหนึ่งขึ้นอยู่ในงบประมาณของกระทรวงศึกษาธิการไม่

โจทก์ฎีกา ขอให้ลงโทษจำเลยตามฟ้อง

ศาลฎีกาเห็นว่า โรงเรียนประชาบาลตามพระราชบัญญัติประถมศึกษาหมายถึงโรงเรียนประถมศึกษาที่ประชาชนจัดตั้งและดำรงด้วยทรัพย์สินตนเองอย่างหนึ่ง และอย่างหนึ่ง คือโรงเรียนประถมศึกษาที่นายอำเภอตั้งและดำรงด้วยเงินของประชาชน หรือด้วยเงินช่วยการศึกษาในงบประมาณของกระทรวงศึกษาธิการหรือทั้งสองประการ แต่ฟ้องมิได้บรรยายให้ชัดแจ้งว่าเป็นโรงเรียนประชาบาลชนิดใด เพื่อจะรู้ว่าเป็นทรัพย์ของหลวงใช้ในราชการหรือไม่ และทั้งจำเลยก็ไม่ได้ให้การรับในข้อนี้ จึงฟังไม่ได้ว่าจำเลยลักทรัพย์ของหลวงใช้ในราชการจึงพิพากษายืนตามศาลอุทธรณ์ ให้ยกฎีกาโจทก์