คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 911/2501

เมื่อสัญญาจะซื้อขายในคดีนี้มีลักษณะเป็นหนี้อันจะแบ่งชำระมิได้ และโจทก์ที่ 1 ที่ 2 เป็นเจ้าหนี้ร่วมโจทก์คนใดคนหนึ่งก็อาจเรียกให้จำเลยซึ่งเป็นลูกหนี้ชำระโดยสิ้นเชิงได้ตาม ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 298 แม้ระหว่างอุทธรณ์โจทก์ที่ 2 ตายศาลสั่งจำหน่ายคดีของโจทก์ที่ 2 ไปแล้วก็ตาม ศาลอุทธรณ์ก็มีอำนาจบังคับให้จำเลยชำระหนี้แก่โจทก์ที่ 1 จนเต็มจำนวนได้ ส่วนใครจะได้รับส่วนแบ่งของโจทก์ที่ 2 ที่โจทก์ที่ 1 ได้รับไปนั้น ไม่เป็นประเด็นที่จะต้องวินิจฉัย

สัญญาจะซื้อขายนั้นกฎหมายมิได้บังคับว่าจะต้องมีหลักฐานเป็นหนังสือเสมอไป ถ้ามีการวางเงินมัดจำหรือชำระหนี้บางส่วนกันแล้วสัญญานั้นก็บังคับกันได้

โจทก์ฟ้องว่าจำเลยได้ตกลงขายที่ดินไม่มีโฉนด อำเภอเมืองจังหวัดสมุทรปราการ เป็นเงิน 16,000 บาท โจทก์ชำระล่วงหน้า 6,000 บาทจำเลยได้มอบที่ดินให้โจทก์เข้าครอบครองทำประโยชน์ โจทก์เตือนให้จำเลยไปทำการโอน จำเลยก็ผัดผ่อนเรื่อยมา จึงขอให้ศาลพิพากษาว่าที่ดินแปลงนี้เป็นของโจทก์ ให้จำเลยโอนและรับเงิน 10,000 บาท

จำเลยรับว่าได้ตกลงจะขายที่ดินดังกล่าวจริง แต่โจทก์ไม่มีเงิน 10,000 บาทมาชำระ จึงขอเลิกสัญญาดังกล่าว และขอเงิน 6,000 บาทคืน ฯลฯ โจทก์ไม่มีอำนาจรื้อฟื้นข้อสัญญาซื้อขายมาบังคับจำเลยอีก

ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยโอนขายที่ดินพิพาทให้โจทก์โดยให้จำเลยรับเงินราคาที่ดินที่ยังค้าง 10,000 บาท ฯลฯ

จำเลยอุทธรณ์

ระหว่างอุทธรณ์โจทก์ที่ 2 ตาย ศาลอุทธรณ์สั่งจำหน่ายคดีเฉพาะโจทก์ที่ 2 และพิพากษายืน

จำเลยฎีกา

ศาลฎีกาเห็นว่าข้อที่จำเลยฎีกาว่าที่ศาลอุทธรณ์พิพากษาให้โอนที่พิพาทให้แก่โจทก์ที่ 1 คนเดียวนั้นไม่ชอบ อย่างมากควรบังคับให้โจทก์ชนะคดีแต่เพียงครึ่งเดียวเพราะโจทก์ที่ 2 ตายแล้วศาลฎีกาเห็นว่าสัญญาจะซื้อขายรายนี้มีลักษณะเป็นหนี้อันจะแบ่งชำระได้ โจทก์ที่ 1 ที่ 2 เป็นเจ้าหนี้ร่วม ฉะนั้นโจทก์คนใดคนหนึ่งก็อาจเรียกให้จำเลยซึ่งเป็นลูกหนี้ชำระโดยสิ้นเชิงได้ตาม ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 298 ศาลอุทธรณ์ย่อมมีอำนาจบังคับให้จำเลยชำระหนี้แก่โจทก์ที่ 1 ซึ่งเป็นเจ้าหนี้ร่วมคนหนึ่งจนเต็มจำนวนได้ส่วนใครจะได้รับส่วนแบ่งของโจทก์ที่ 2 ที่โจทก์ที่ 1 ได้รับไปนั้นไม่เป็นประเด็นที่จะต้องวินิจฉัย ส่วนสัญญาจะซื้อขายนั้นกฎหมายมิได้บังคับว่าจะต้องมีหลักฐานเป็นหนังสือเสมอไป ถ้ามีการวางเงินมัดจำหรือชำระหนี้บางส่วน สัญญานั้นก็บังคับได้ เมื่อข้อเท็จจริงฟังว่าโจทก์จ่ายเงินล่วงหน้าและจำเลยชำระหนี้บางส่วนแล้ว สัญญาจะซื้อขายดังกล่าวจึงบังคับได้ตาม ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 456วรรคสอง ฯลฯ พิพากษายืน