คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 972/2508

ภารติดพันในอสังหาริมทรัพย์ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 1429 ซึ่งผู้รับประโยชน์มีสิทธิได้รับชำระหนี้เป็นคราว ๆ จากทรัพย์สิน หรือได้ใช้และถือเอาประโยชน์แห่งทรัพย์สินตามที่ระบุไว้นั้น เป็นภาระที่เกี่ยวกับตัวทรัพย์นั้น ๆ และการให้สิ่งที่มีค่าภารติดพันตามมาตรา 535(2) ก็จะต้องเป็นกรณีที่มีภาระเกี่ยวกับทรัพย์สินที่ยกให้เช่นกัน

อาโอนที่ดินยกให้หลานโดยเสน่หา โดยหลายสัญญาว่าจะอุปการะเลี้ยงดู ให้สิ่งจำเป็นเลี้ยงชีวิตตลอดชีวิตของอา และจะเป็นผู้ทำศพเมื่ออาวายชนม์นั้น กรณีเช่นนี้หามีภาระเกี่ยวกับทรัพย์สินที่ยกให้ไม่ จึบไม่ใช่เป็นการให้สิ่งที่มีค่าภารติดพันตามกฎหมาย.

โจทก์ฟ้องว่า โจทก์เป็นอาจำเลยได้โอนที่ดินโฉนด ๘๒๖๓ ให้แก่จำเลยโดยเสน่หา โดยจำเลยสัญญาจะอุปการะเลี้ยงดูให้สิ่งจำเป็นเลี้ยงชีวิตตลอดชีวิตของโจทก์และจะเป็นผู้ทำศพเมื่อดจทก์วายชนม์ และโจทกืได้ฝากโฉนดที่ดินไว้กับจำเลยอีกแปลงหนึ่ง ต่อมาจำเลยประพฤติเนรคุณ โจทก์ จึงขอให้บังคับจำเลยโอนและคืนโฉนดให้โจทก์

จำเลยให้การต่อสู้และฟ้องแย้ง

ศาลชั้นต้นพิพากษาให้ถอนคืนการให้ที่ดินโฉนดที่ ๘๒๖๓ ให้ที่ดินแปลงนี้กลับเป็นของโจทก์ตามเดิม กับพิพากษาว่าที่ดินโฉนดที่ ๘๕๗๘ เฉพาะส่วนของโจทก์ตกเป็นกรรมสิทธิ์ของจำเลยแล้วโดยทางครอบครอง ห้ามโจทก์และบริวารเข้าเกี่ยวข้องต่อไป

โจทก์และจำเลยอุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน

จำเลยฎีกา

ศาลฎีกาเห็นว่า ภารติดพันตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๑๔๒๙ นั้น แสดงว่าผู้รับประโยชน์มีสิทธิได้รับชำระหนี้เป็นคราว ๆ จากทรัพย์สินนั้นหรือได้ใช้แล้รับประโยชน์จากทรัพย์สินนั้นตามที่ระบุไว้ ซึ่งแสดงให้เห็นว่าภารติดพันดังกล่าวนั้น เป็นภาระที่เกี่ยวกับตัวทรัพย์นั้น ๆ เห็นว่า การให้สิ่งที่มีค่าภารติดพันตามมาตรา ๕๓๕(๒) ก็จะต้องเป็นกรณีที่มีภาระเกี่ยวกับทรัพย์สินที่ยกให้ตามคำบรรยายฟ้องของโจทก์ไม่มีข้อความใดแสดงว่ามีภาระเกี่ยวกับทรัพย์สินที่ยกให้ ฉะนั้นจึงมิใช่เป็นการให้สิ่งที่มีค่าภารติดพันตามมาตรา ๕๓๕(๒) ฎีกาจำเลยข้อนี้ฟังไม่ขึ้น

ส่วนที่จำเลยฎีกาว่า จำเลยไม่ได้ประพฤติเนรคุณต่อโจทก์นั้น เห็นว่า ที่ศาลชั้ต้นและศาลอุทธรณ์ฟังว่า จำเลยได้บอกปัดไม่ยอมให้สิ่งของจำเป็นเลี้ยงชีวิตแก่โจทก์ในเวลาที่โจทก์ยากไร้ ทั้ง ๆ ที่จำเลยยังสามารถให้ได้และขับไล่โจทก์ออกจากบ้านเป็นการประพฤติเนรคุณต่อโจทก์ โจทก์ถอนคืนการให้เพราะเนรคุณได้ชอบด้วยรูปคดีแล้ว ฎีกาจำเลยข้อนี้ก็ฟังไม่ขึ้นพิพากษายืน ให้ยกฎีกาจำเลย.