คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับกฎหมาย
ป.พ.พ. ม. 1385

บัญชีบันทึกคำร้องทุกข์ของประชาชนและคำเปรียบเทียบของพนักงานผู้มีหน้าที่เป็นหลักฐานเก็บไว้ที่อำเภอ เป็นเอกสารมหาชน เมื่ออำเภอได้ส่งสำเนาเอกสารซึ่งมีพนักงานเจ้าหน้าที่รับรองถูกต้องไปยังศาลตามที่ถูกอ้าง ก็ต้องสันนิษฐานไว้ก่อนว่าสำเนาเอกสารที่ส่งไปนั้นเป็นของแท้จริงและถูกต้อง ไม่จำเป็นต้องอ้างเจ้าหน้าที่ที่รับรองสำเนานั้นมาเป็นพยานเบิกความรับรองอีก
เจ้าของที่ดินเดิมกับพวกได้ครอบครองที่พิพาทซึ่งเป็นที่ข้างเคียงมาโดยความสงบและเปิดเผยอย่างเป็นเจ้าของติดต่อกันมาเกินกว่า 10 ปี จึงได้กรรมสิทธิ์โดยทางครอบครองตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1382 จำเลยได้รับโอนที่ดินมารวมทั้งที่พิพาทจากผู้ครอบครองโดยสุจริตและเสียค่าตอบแทน และได้ครอบครองที่พิพาทสืบต่อมาจากผู้ครอบครอง จึงยกอายุความครอบครองขึ้นยันโจทก์ผู้เป็นเจ้าของที่พิพาทได้

อ.และฉ.กับคนอื่นมีชื่อในโฉนดว่าเป็นผู้ถือกรรมสิทธิ์ที่ดินแปลงหนึ่งซึ่งยังมิได้แบ่งแยกกันเป็นส่วนสัด การที่ อ.ครอบครองที่ส่วนใดส่วนหนึ่งของที่ดินแปลงนั้นย่อมต้องถือว่าครอบครองที่ส่วนนั้นในฐานะเจ้าของร่วมคนหนึ่งเท่านั้น ไม่ก่อให้เกิดสิทธิที่จะอ้างว่าตนครอบครองทรัพย์สินของผู้อื่นไว้ด้วยเจตนาเป็นเจ้าของเสียแต่คนเดียว ครั้นแบ่งแยกโฉนดเป็นที่ดิน 2 แปลงแล้วปรากฏว่าส่วนที่ อ.ครอบครองอยู่นั้นล้ำเข้าไปอยู่ในเขตโฉนดของฉ.8ตารางวา เมื่ออ.ยังคงครอบครองที่ส่วนนี้ต่อมา ก็อาจอ้างได้ว่าครอบครองในลักษณะปรปักษ์ตั้งแต่เวลาที่มีการแบ่งแยกโฉนดกันนั้น
อ.ครอบครองที่ดินพิพาทในลักษณะปรปักษ์อยู่ชั่วระยะเวลาหนึ่งแล้วโอนให้ จ. ดังนี้ ย่อมนับเวลาซึ่ง อ.ครอบครองกับที่ จ.ครอบครอง รวมกันเป็นอายุความครอบครองโดยปรปักษ์ได้
จ.มีรั้วล้ำเข้าไปอยู่ในเขตที่ดินของ ฉ.เป็นเนื้อที่8 ตารางวา ฉ.ฟ้องจ.ขอบังคับให้รื้อรั้ว จ.ให้การว่าอ.สามีตนทำรั้วเข้าไปในเขตที่ดินของ ฉ.ฉ.ไม่ทักท้วงจนเกิน10ปีแล้ว ฉ.จึงไม่มีสิทธิฟ้องเรียกค่าเสียหายในการที่ไม่ได้ใช้ที่ดิน ศาลพิพากษาให้จ.รื้อรั้ว ดังนี้ อายุความการครอบครองโดยปรปักษ์ในที่ดิน 8 ตารางวานั้น ย่อมสะดุดหยุดลงนับแต่วันที่ฉ.ยื่นฟ้อง (แม้ศาลจะมิได้วินิจฉัยไว้โดยตรงในปัญหาที่ว่าฝ่าย จ.ครอบครองที่ดิน 8 ตารางวานี้มาเกิน10 ปีหรือไม่ก็ตาม)
อ.เป็นเจ้าของที่ดินโฉนดที่ 5449 ได้ทำรั้วเขตรุกล้ำเข้าไปในที่ดินของ ฉ.เป็นเนื้อที่8ตารางวา ต่อมาอ.โอนที่ดินโฉนดที่ 5449 นั้นให้แก่ จ.เป็นผู้ถือกรรมสิทธิ์คนเดียวและนับแต่นั้นเองก็ไม่ได้แสดงกิริยาอาการอย่างใดให้ถือว่าเป็นผู้ครอบครองที่ดิน 8 ตารางวานั้นอยู่โดยเฉพาะเจาะจงอีก ดังนี้ เมื่อ ฉ.จะฟ้องคดีเพื่อให้อายุความครอบครองโดยปรปักษ์สะดุดหยุดลงก็ชอบที่จะฟ้องแต่ จ.คนเดียวได้

จำเลยจะยกการรับโอนกรรมสิทธิ์โดยสุจริตขึ้นเป็นข้อสู้เพื่อให้ภารจำยอมที่มีอยู่ในที่ดินนั้นต้องสิ้นไปเพราะเหตุมิ ได้จดทะเบียน - ภารจำยอมหาได้ไม่ (อ้างฎีกาที่ 800/2502 ซึ่งตัดสินโดยที่ประชุมใหญ่)
นับแต่แต่ พ.ศ. 2485 มารดาโจทก์เข้าอยู่ในที่ดิน ของโจทก์และได้ใช้ทางพิพาทเป็นทางสัญจรจำหรับรถ 3 ล้อเข้าออกบ้านสู่ถนนดินสอและเมื่อสามีโจทก์และโจทก์รับช่วงเป็นเจ้าของที่ดิน มารดาโจทก์ สามีโจทก์และโจทก์ ก็ได้ใช้ทางพิพาทนี้สำหรับรถ 3 ล้อ สัญจรเข้าออกบ้านโจทก์สืบต่อกันตลอดมาไม่ขาดสาย จนถึงปี พ.ศ. 2499 ซึ่งพิพาทกันเป็นเวลากว่า 10 ปีแล้ว โจทก์ซึ่งเป็นเจ้าของที่ดินดังกล่าว ย่อมได้สิทธิในการจำยอมเหนือทางพิพาทซึ่งเป็นที่ดินของจำเลยยาวตลอดตรอกพิพาทโดยอายุความตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1382, 1385, 1387 และ 1401 จำเลยจะปิดกั้นตรอกพิพาทแม้เฉพาะในส่วนที่ดินอยู่ในหน้าโฉนดของจำเลยหาได้ไม่ (ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1390) การที่จำเลยปิดกั้นตรอกพิพาทเป็นเหตุให้โจทก์ใช้ประโยชน์ในสิทธิภารจำยอมไม่ได้ ย่อมเป็นการละเมิดต่อโจทก์ จำเลยจะต้องรับผิดตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 420)

จำเลยจะยกการรับโอนกรรมสิทธิ์โดยสุจริตขึ้นเป็นข้อต่อสู้เพื่อให้ภารจำยอมที่มีอยู่ในที่ดินนั้นต้องสิ้นไปเพราะเหตุมิได้จดทะเบียนภารจำยอมหาได้ไม่ (อ้างฎีกาที่ 800/2502 ซึ่งตัดสินโดยที่ประชุมใหญ่)
นับตั้งแต่ พ.ศ.2485 มารดาโจทก์เข้าอยู่ในที่ดินของโจทก์และได้ใช้ทางพิพาทเป็นทางสัญจรสำหรับรถ 3 ล้อเข้าออกบ้านสู่ถนนดินสอ และเมื่อสามีโจทก์และโจทก์รับช่วงเป็นเจ้าของที่ดิน มารดาโจทก์ สามีโจทก์และโจทก์ก็ได้ใช้ทางพิพาทนี้สำหรับรถ 3 ล้อ สัญจรเข้าออกบ้านโจทก์สืบต่อกันตลอดมาไม่ขาดสาย จนถึงปี พ.ศ.2499 ซึ่งพิพาทกันเป็นเวลากว่า 10 ปีแล้ว โจทก์ซึ่งเป็นเจ้าของที่ดินดังกล่าว ย่อมได้สิทธิในภารจำยอมเหนือทางพิพาทซึ่งเป็นที่ดินของจำเลยยาวตลอดตรอกพิพาทโดยทางอายุความตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1382,1385,1387 และ 1401 จำเลยจะปิดกั้นตรอกพิพาทแม้เฉพาะในส่วนที่ดินอยู่ในหน้าโฉนดของจำเลยหาได้ไม่ (ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1390) การที่จำเลยปิดกั้นตรอกพิพาทเป็นเหตุให้โจทก์ใช้ประโยชน์ในสิทธิภารจำยอมไม่ได้ ย่อมเป็นการละเมิดต่อโจทก์ จำเลยจะต้องรับผิดตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 420

โจทก์เป็นผู้มีชื่อในหน้าโฉนดนั้น เมื่อข้อเท็จจริงปรากฏว่าโจทก์มิเคยได้เข้ามาเกี่ยวข้องกับที่ดินรายพิพาท. จำเลยและผู้ร้องสอดได้แบ่งครอบครองกันเป็นส่วนเป็นสัดโดยสงบและเปิดเผยเป็นเวลาเกือบ 20 ปี. เช่นนี้โจทก์หามีสิทธิฟ้องขอแบ่งได้ไม่. ตามกฎหมายที่ดินฯ ผู้มีชื่อในหน้าโฉนดถือว่าเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์. ผู้ใดกล่าวอ้างว่าตนเป็นผู้มีกรรมสิทธิ์อันแท้จริง. ต้องนำสืบหักล้างข้อสันนิษฐานนั้น.

ผู้มีชื่อไนหน้าโฉนดเมื่อข้อเท็ดจิงปรากตว่าโจทมิเคยได้เข้ามาเกี่ยวข้องกับที่ดินรายพิพาท จำเลยและผู้ร้องสอดได้แบ่งครอบครองกันเปนส่วนเปนสัดโดยสงบและเปิดเผยเปนเวลาเกือบ 2 0 ปี เช่นนี้โจทหามีสิทธิฟ้องขอแบ่งได้ไม่ , ตามกดหมายที่ดิน ฯ ผู้มีชื่อไนหน้าโฉนดถือว่าเปนเจ้าของกัมสิทธิ ผู้ไดกล่าวอ้างว่าตนเปนผู้มีกัมสิทธิอันแท้จริง ต้องนำสืบหักล้างข้อสันนิถานนั้น

จำเลยได้ครอบครองปรปักสที่รายพิพาทต่อจากผู้ครอบครองคนก่อน ระยะเวลาย่อมนับรวมกัน การโอนสิทธิครอบครองระหว่างผู้ครอบครองเดิมกับจำเลยนั้นหาจำต้องทำเปนหนังสือและจดทะเบียนไม่เพียงแต่ส่งมอบทรัพย์สินที่ครอบครองเท่านั้นก็ไช้ได้

จำเลยได้ครอบครองปรปักษ์ที่รายพิพาทต่อจากผู้ครอบครองคนก่อน. ระยะเวลาย่อมนับรวมกัน. การโอนสิทธิครอบครองระหว่างผู้ครอบครองเดิมกับจำเลยนั้นหาจำต้องทำเป็นหนังสือและจดทะเบียนไม่. เพียงแต่ส่งมอบทรัพย์สินที่ครอบครองเท่านั้นก็ใช้ได้.

พฤตติการณ์ที่ถือว่าการ+เป็นไปโดยไม่สุจริตการโอนโดยไม่สุจริตถึงแม้จะเสียค่าตอบแทนไปก็ไม่ทำให้นิติกรรมการโอนนั้นมีผลที่ครอบครองที่ดินมา 10 กว่า+แล้ว ย่อมมีฐานะอันจะจดทะเบียนกรรมสิทธิของตนได้+ละย่อมมีสิทธิขอให้เพิกถอนการจดทะเบียนที่ทำให้ตนเสียเปรียบได้

การปกครองโดยปรปักษ์โดยต่อเนื่องกันมาก็ใช้ได้ตามมาตรา 1385 ประมวลวิธีพิจารณาความแพ่ง ม.94 วิธีพิจารณาแพ่ง ซื้อขายที่ดินกันอีกฝ่ายหนึ่งต่อสู้ว่ามิได้ซื้อกันเต็มหน้าโฉนด โดยซื้อกันตามที่ ๆ ปกครองมาดังนี้ ศาลจะสั่งงดสืบพะยานโจทก์จำเลยเสียโดยเพียงแต่ตรวจดูหน้าโฉนดแล้วฟังว่าได้มีการซื้อขายกันเต็มหน้าโฉนดนั้น เป็นการไม่ชอบด้วยกระบวนวิธีพิจารณา ผู้ขายมีอำนาจอ้างอำนาจซึ่งมีอยู่ก่อนทำสัญญาซื้อขายขึ้นยังผู้ซื้อได้