คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับกฎหมาย
ป.วิ.พ. ม. 88.

ในวันนัดสืบพยานโจทก์ทนายจำเลยยื่นคำแถลงว่าจำเลยยังไม่ได้ระบุพยานเพราะทนายได้ฝากหนังสือไปหาจำเลยให้มาระบุพยานก่อนกำหนด 3 วัน แต่ผู้ถือจดหมายได้ทำหนังสือหายเพื่อประโยชน์แห่งความยุติธรรม จึงขอยื่นบัญชีระบุพยานในวันนั้น ศาลชั้นต้นสั่งว่าคำขอเช่นนี้ ต้องทำเป็นคำร้องตามมาตรา 88 วรรค 3 เมื่อทำเป็นคำแถลงจึงไม่รับพิจารณา ให้ยกเสียแต่จำเลยก็หาได้ทำคำร้องขอยื่นบัญชีพยานให้ถูกต้องเสียก่อนสืนพยานโจทก์ไม่ จนศาลสืบพยานโจทก์ไปเสร็จสิ้นแล้ว ทนายจำเลยจึงมายื่นคำร้องขอยื่นบัญชีระบุพยบานในภายหลัง เช่นนี้ โจทก์ย่อมไม่ทราบถึงพยานหลักฐานของจำเลยว่ามีอย่างไร ก่อนแต่สืบพยานฝ่ายตน เป็นการเสียเปรียบในทางคดี ดังนี้ พฤติการณ์และเหตุผลกรณีไม่เหตุผลสมควรจะให้รับการยื่นบัญชีพยาน และรับฟังพยานหลักฐานจำเลย อันฝ่าฝืนต่อ ป.ม.วิ.แพ่งมาตรา 88 ได้

จำเลยมิได้ยื่นระบุพยานก่อนวันเริ่มต้นทำการสืบพยานตลอดมา วันนัดพิจารณาครั้งที่ 2 จำเลยก็ยังมิได้ระบุพยานอีกปล่อยปละละ เลยล่วงมาจนเป็นเวลาภายหลังวันเริ่มต้นทำการสืบพยานไม่น้อยกว่า 47 วัน จึง ได้ยื่นคำร้องขอระบุพยานนั้น นับว่าเป็นความเผลอเรอของฝ่ายจำเลยอย่างมาก ศาลย่อมไม่อนุญาตให้ระบุได้

จำเลยยื่นระบุพะยายก่อนวันเริ่มต้นสืบพะยานเพียง 2 วัน ถือว่าการยื่นระบุพะยานของจำเลยฝ่าฝืน ป.ม.วิ.แพ่ง มาตรา 88 ซึ่งกำหนดให้ยื่นก่อนวันเริ่มต้นสืบพะยาน 3 วัน คือ 3 วันเต็ม แต่หากคดีมีเหตุสมควร เพื่อความยุตติธรรม ศาลก็อนุญาตให้ยื่นบัญชีระบุพะยานนั้นได้.

คดีแพ่ง จำเลยยื่นบัญชีระบุพะยานในวันสืบพะยานโจทก์ และยื่นคำร้องว่าเป็นเพราะความเผลอเรอ ศาลย่อมไม่อนุญาต เพราะไม่มีเหตุจำเป็น.

นัดพิจารณาครั้งแรก โจทก์มีหน้าที่นำสืบก่อน โจทก์ยื่นคำร้องขอเลื่อน อ้างว่ากำลังเจรจาหาทางปราณีประนอมยอมความกับจำเลย ศาลเลื่อนการพิจารณาไป ครั้นถึงวันนัด โจทก์แถลงว่าได้ทำความตกลงกันเป็นส่วนใหญ่แล้ว คงเหลือแต่บางข้อ ยังไม่ได้เตรียมพยานมา ขอเลื่อนคดีไป ดังนี้ แม้โจทก์มิได้ระบุพยานเป็นการบกพร่องตาม ม.88 ป.ม.วิ.แพ่ง ก็ตาม แต่รูปคดีมีเหตุอันควรอนุญาตให้โจทก์เลื่อนการพิจารณาได้ตาม ป.ม.วิ.แพ่ง มาตรา 40.

ศาลอุทธรณ์พิพากษายกคำพิพากษาศาลชั้นต้น ให้ศาลชั้นต้นดำเนินกระบวนพิจารณาใหม่ ศาลชั้นต้นได้อ่านคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ให้คู่ความฟัง และให้ดำเนินกระบวนพิจารณาใหม่ในวันที่ 26 มิถุนายน 2490 ครั้นถึงวันนัดพิจารณา จำเลยให้การว่า ตามที่โจทก์ขอเพิ่มเติมฟ้องเรื่องเพิ่มโทษว่า เคยต้องโทษจริง แต่พ้นโทษมาเกิน 5 ปีแล้ว โจทก์ไม่ได้ระบุพยานและไม่มีพยานมาสืบในข้อที่จำเลยเคยต้องโทษในวันนัด ดังนี้ ศาลไม่ควรสั่งงดสืบพยานโจทก์ เพราะเมื่อก่อนได้ทราบคำให้การจำเลย โจทก์ไม่ทราบประเด็นที่จะต้องสืบ

โจทก์ขอให้ศาลนับโทษจำเลยต่อคดีดำคดี+นั้น เมื่อไม่ปรากฏว่าจำเลยต้องรับโทษอยู่ในคดีดังกล่าวนั้นหรือไม่ ดังนี้ศาล+นับโทษต่อให้มิได้
การขอให้นับโทษต่อจากคดีอื่น จะต้องระบุคดีนั้นในใบระบุพะยานด้วย

ไนคดีซึ่งหยุ่ไนชั้นพิจารนาสาลชั้นต้นเรียกปลัดอำเพอและกำนันมาสอบถาม แล้วฟังข้อเท็ดจิงว่าจำเลยมิได้กะทำผิดพิพากสายกฟ้อง โดยไม่ปรากตว่าบุคคลทั้งสองนั้นมาสาลไนถานะ เช่นไร เช่นนี้ ย่อมเปนการไม่ชอบด้วยกะบวนพิจารนา.