คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับกฎหมาย
พ.ร.บ.ควบคุมเครื่องอุปโภคบริโภคและของอื่น ๆ ในภาวะคับขัน พ.ศ.2488

พ.ร.บ.สำรวจและห้ามกักข้าว 2489 และพ.ร.บ.การค้าข้าว 2489 หาได้ใช้แทนหรือขัดกับ พ.ร.บ.ควบคุมเครื่องอุปโภคและของอื่นๆในภาวะคับขัน 2488 ไม่
(อ้างฎีกา197,198/2491ป

เมื่อศาลล่างทั้งสองตัดสินต้องกัน โดยฟังว่าจำเลยไม่แจ้งปริมาณและสถานที่เก็บข้าว ตามประกาศคณะกรรมการจังหวัดแล้ว การที่จำเลยฎีกาอ้างว่าตามประกาศให้แจ้งปริมาณและสถานที่เก็บต่ออำเภอที่มีภูมิลำเนาจำเลยมีภูมิลำเนาต่างอำเภอหรือจังหวัดที่ข้าวอยู่นั้นย่อมไม่เป็นข้อสำคัญ

เมื่อศาลล่างทั้งสองตัดสินตรงกัน โดยฟังว่า จำเลยไม่แจ้งปริมาณและสถานที่เก็บข้าว ตามประกาศของคณะกรมการจังหวัดแล้ว การที่จำเลยฎีกาอ้างว่า ตามประกาศการแจ้งปริมาณและสถานที่เก็บต่ออำเภอที่มีภูมิลำเนา จำเลยมีภูมิลำเนา+อำเภอหรือจังหวัดที่ข้าวอยู่นั้น+ไม่เป็นข้อสำคัญ

ขายข้าวสารเกินราคากว่าที่คณะกรรมการควบคุมเครื่องอุปโภคบริโภค ฯลฯ กำหนดไว้ แม้จะเป็นเวลาที่ พ.ร.บ.การค้าข้าว 2489 ประกาศใช้แล้ว แต่คณะกรรมการตาม พ.ร.บ.การค้าข้าว 2489 ยังหาได้ประกาศกำหนดราคาข้าว ทั้งยังมิได้ยกเลิกราคาข้าวเดิม จึงต้องอาศัยราคาข้าวที่คณะกรรมการตาม พ.ร.บ.ควบคุมเครื่องอุปโภคบริโภค ฯลฯ กำหนดไว้ เมื่อขายเกินราคาก็ต้องมีผิด

ขายข้าวสารเกินราคากว่าที่คณะกรรมการควบคุมเครื่องอุปโภคบริโภคฯลฯ กำหนดไว้ แม้จะเป็นเวลาที่พระราชบัญญัติการค้าข้าว 2489 ประกาศใช้แล้วแต่คณะกรรมการตามพระราชบัญญัติการค้าข้าว 2489 ยังหาได้ประกาศกำหนดราคาข้าว ทั้งยังมิได้ยกเลิกราคาข้าวเดิมจึงต้องอาศัยราคาข้าวที่คณะกรรมการตามพระราชบัญญัติควบคุมเครื่องอุปโภคบริโภค ฯลฯ กำหนดไว้เมื่อขายเกินราคาก็ต้องมีผิด

ประกาศของพนักงานเจ้าหน้าที่ที่ออกโดยอาศัยอำนาจในพระราชบัญญัติควบคุมเครื่องอุปโภคบริโภค ฯลฯ นั้น เป็นแต่เพียงคำสั่งของเจ้าพนักงานผู้ปฏิบัติการตาม กฎหมายเท่านั้นหาใช่เป็นกฎหมายหรือส่วนหนึ่งของกฎหมายอย่างใดไม่ ฉะนั้นการที่จะเอาผิดแก่ผู้ที่ไม่กระทำตามคำสั่ง จะต้องได้ความว่าผู้ที่ไม่กระทำตามได้ทราบคำสั่งนั้นหรือมีพฤติการณ์ให้เห็นว่าได้ทราบคำสั่งนั้นแล้ว
แม้ตามบทบัญญัติ มาตรา 10 แห่งพระราชบัญญัติควบคุมเครื่องอุปโภคฯลฯ 2488 จะไม่มีข้อความว่าผู้ที่จะต้องรับโทษตามกฎหมายบทนี้ จะต้องทราบประกาศหรือคำสั่งของคณะกรรมการหรือพนักงานเจ้าหน้าที่นั้นแล้วก็ดี แต่กฎหมายบทนี้ บัญญัติให้ลงโทษผู้ฝ่าฝืนประกาศหรือคำสั่งนั้นคำว่าฝ่าฝืน ต้องหมายความว่าได้ทราบแล้วยังฝ่าฝืน ผู้ที่ยังไม่ทราบจะเรียกฝ่าฝืนไม่ได้

ประกาศของพนักงาน+ที่ออกโดยอาศัยอำนาจใน พ.ร.บ.ควบคุมเครื่องอุปโภคบริโภค ฯลฯ เป็นแต่เพียงคำสั่งของพนักงานผู้ปฏิบัติการตาม ก.ม. + หาใช่ไม่เป็น ก.ม.หรือส่วน +ก.ม.อย่างใดไม่ ฉะนั้นการที่จะเอาผิดแก่ผู้ที่ไม่กระทำตาม + จะต้องได้ความว่าผู้ที่ไม่กระทำ+ทราบคำสั่งนั้นหรือมีพฤตติการณ์+ว่าได้ทราบคำสั่งนั้นแล้ว
+ตามบทบัญญัติมาตรา 10 แห่ง พ.ร.บ.ควบคุมเครื่องอุปโภคบริโภค ฯลฯ +จะไม่มีข้อความว่าผู้ที่จะต้องรับ+ ก.ม.บทนี้ จะต้องทราบ+หรือคำสั่งของคณะกรรมการหรือ+เจ้าหน้าที่นั่นแล้วก็ดี แต่ ก.ม.+บัญญัติให้ลงโทษผู้ฝ่าฝืนประกาศหรือ+ คำว่าฝ่าฝืน ต้องหมายความว่าได้ทราบแล้วยังฝ่าฝืน ผู้ที่ยังไม่ทราบจะเรียกว่าฝ่าฝืนไม่ได้

พระราชบัญญัติควบคุมเครื่องอุปโภคบริโภค ฯลฯ กับ พระราชบัญญัติสำรวจและห้ามกักกันข้าว มิใช่เป็นกฎหมายที่ใช้แทนหรือขัดกัน เพราะ พ.ร.บ.ฉะบับแรกมีความมุ่งหมายเพื่อให้มีเครื่องอุปโภคบริโภคและสิ่งของต่าง ๆ เพียงพอแก่ความต้องการของประเทศ ส่วนมุ่งหมายแห่ง พ.ร.บ.ฉะบับหลังมีเพียงแต่สำรวจและห้ามกักกันข้าว เมื่อมีการกระทำฝ่าฝืนประกาศที่ออกตามอำนาจใน พ.ร.บ.ควบคุมเครื่องอุปโภคบริโภค ฯลฯ ก็ต้องใช้ พ.ร.บ.นี้บังคับ จะนำ พ.ร.บ.สำรวจและห้ามกักกันข้าวมาใช้บังคับแทนไม่ได้

พระราชบัญญัติควบคุมเครื่องอุปโภคบริโภค ฯลฯ กับพระราชบัญญัติสำรวจและห้ามกักกันข้าว มิใช่เป็นกฎหมายที่ใช้แทนหรือขัดกันเพราะพระราชบัญญัติฉบับแรกมีความมุ่งหมายเพื่อให้มีเครื่องอุปโภคบริโภคและสิ่งของต่างๆ เพียงพอแก่ความต้องการของประเทศส่วนความมุ่งหมายแห่ง พระราชบัญญัติฉบับหลังมีเพียงแต่สำรวจและห้ามกักกันข้าว เมื่อมีการกระทำฝ่าฝืนประกาศที่ออกตามอำนาจในพระราชบัญญัติควบคุมเครื่องอุปโภคบริโภค ฯลฯ ก็ต้องใช้พระราชบัญญัตินี้บังคับ จะนำพระราชบัญญัติสำรวจและห้ามกักกันข้าวมาใช้บังคับแทนไม่ได้

จำเลยขนย้ายข้าวสารจากตำบลหนึ่งไปยังอีกตำบลหนึ่งภายในจังหวัดเดียวกัน ซึ่งอยู่ภายในขอบเขตที่คณะกรรมการสำรวจห้ามกักกันข้าวได้ประกาศอนุญาตไว้ให้ขนย้ายได้ภายในแต่ละจังหวัดแต่เป็นฝ่าฝืนประกาศข้าหลวงประจำจังหวัดซึ่งออกโดยอาศัยอำนาจตามพระราชบัญญัติควบคุมเครื่องอุปโภคบริโภค 2488 นั้น ถ้าโจทก์ฟ้องขอให้ลงโทษจำเลยฐานฝ่าฝืนประกาศ ซึ่งออกตามอำนาจในพระราชบัญญัติควบคุมเครื่องอุปโภคบริโภคฯลฯแล้ว ก็ต้องใช้ พระราชบัญญัติควบคุมเครื่องอุปโภคบริโภค ฯลฯ 2488 มาบังคับและจำเลยต้องมีความผิดตามพระราชบัญญัตินี้เพราะพระราชบัญญัติควบคุมเครื่องอุปโภคบริโภคฯลฯ 2488 และพระราชบัญญัติสำรวจและห้ามกักกันข้าว 2489 มิใช่กฎหมายที่ใช้แทนกันหรือขัดกันโดยมีความมุ่งหมายต่างกัน ผู้ใดละเมิดกฎหมายฉบับใดก็ต้องใช้กฎหมายฉบับนั้นบังคับ